Twój dostęp nie jest aktywny. Skorzystaj z oferty i zapewnij sobie dostęp do wszystkich treści.


Czytaj i słuchaj bez ograniczeń. Zaloguj się lub skorzystaj z naszej oferty

Esej Kultura

Kiedyś stojak, dzisiaj stand-up. Polski humor z wąsem

Amerykański humor zainstalowano w Polsce równie brutalnie i bezmyślnie co kapitalizm. Straciliśmy całe lata na żarty, które niczego nas nie nauczyły.
Rysunki Ewa Kielska
POSŁUCHAJ

W emitowanym przez HBO w latach 2004–2006 serialu Deadwood Al Swearengen, sutener i spryciarz grany przez Iana McShane’a, ponad trzysta razy wypowiada słowo cocksucker , które w najdelikatniejszej formie możemy przełożyć jako „lachociąg”. Z kolei fuck w ciągu trzech sezonów słyszymy z ekranu zawrotne 2980 razy, co daje 1,56 FNM (fucka na minutę). Swoboda, z jaką twórcy serialu potraktowali język, oraz stylistyczna bezpruderyjność nie zostały im zagwarantowane pierwszą poprawką do konstytucji i zabezpieczone przelewami abonentów, lecz były efektem lat pracy i walki o wolność słowa, jaką stoczyli amerykańscy komicy.  

Kiedy w Ameryce, przesuwano granice tego, co publicznie dopuszczalne, w Polsce Starsi Panowie tęsknili za międzywojniem i śpiewali piosenki o herbatce i randkach.

Nieco ponad czterdzieści lat przed premierą pierwszego odcinka Deadwood , 4 października 1961 roku w San Francisco, Lenny Bruce został po raz pierwszy aresztowany za obsceniczność i publiczne użycie w trakcie występu słowa cocksucker . I chociaż tym razem go uniewinniono, zła sława ciągnęła się za nim, rujnując jego karierę. Jeśli już jakiś klub był na tyle śmiały, żeby zaprosić kontrowersyjnego komika, razem z nim pojawiali się mundurowi, gotowi go zwinąć ze sceny chwilę po usłyszeniu jednego z dziewięciu słów: w występie z 1966 roku Bruce ułożył je w porządku alfabetycznym: ass , balls , cocksucker , cunt , fuck , motherfucker , piss , shit i tits .  

 


kiedy lenny bruce deprawował Amerykę, przesuwał granice tego, co publicznie dopuszczalne, i kładł podwaliny pod nowy, ekshibicjonistyczny humor, w Polsce Starsi Panowie tęsknili za międzywojniem i śpiewali piosenki o herbatce i randkach. Bez całej historii, jaką ma za sobą amerykańska sztuka opowiadania żartów na stojąco, bez charyzmatycznych i innowacyjnych ojców założycieli jesteśmy skazani na imitatorów i …

Aby przeczytać ten artykuł do końca, zaloguj się lub skorzystaj z oferty.

W „Piśmie” bierzemy odpowiedzialność za słowo.

Każdy tekst przed publikacją przechodzi wielostopniowy proces redakcji i fact-checkingu. To wymaga czasu i pracy całego zespołu. Dołącz do społeczności „Pisma”. Zamów dostęp online. Istniejemy dzięki osobom takim jak Ty.

Esej ukazał się w sierpniowym numerze miesięcznika "Pismo. Magazyn opinii" (08/2019) pod tytułem Dlaczego Polak nie umie śmiesznie stać.

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

-

-

-

  • -
ZAPISZ
USTAW PRĘDKOŚĆ ODTWARZANIA
0,75X
1,00X
1,25X
1,50X
00:00
50:00