Wersja audio
Podobno największą epidemią XXI wieku nie jest koronawirus. Nie są nią też konsekwencje wdychania smogu. Są to postępujący rozpad więzi i coraz bardziej powszechna samotność. Jeśli komuś się wydaje, że ta ostatnia jest o wiele mniejszym zagrożeniem dla życia niż choroby układu oddechowego, to polecam lekturę Raportu o samotności przygotowanego przez Stowarzyszenie Wiosna, które prowadzi Szlachetną Paczkę. Dowiecie się z niego na przykład, że brak bliskich relacji działa na ludzki organizm w sposób porównywalny do ciężkiej, przewlekłej choroby. Zwiększa ryzyko depresji, chorób serca, nowotworów, a nawet wczesnej śmierci. Długotrwała izolacja społeczna może zaś wywołać chroniczny stan zapalny.
Może zatem kluczem do naszego przetrwania okaże się potraktowanie bliskich więzi jako gatunku zagrożonego, któremu przysługuje najwyższy stopień ochrony, wraz z uznaniem jego całościowej, bogatej różnorodności? Z takim poglądem zgodziłaby się z pewnością bell hooks, jedna z najważniejszych pisarek i aktywistek feministycznych. Jej książkę All About Love: New Visions polecam wszystkim, którym niestraszny brak polskiego tłumaczenia. To bardzo wyzwalająca i ważna opowieść o różnych funkcjach i formach miłości, zarówno w wymiarze osobistym, jak i polityczno-społecznym. O miłości z perspektywy straty i samotności opowiada zaś najpełniej Joan Didion w swojej słynnej książce Rok magicznego myślenia, napisanej po śmierci męża i w trakcie ciężkiej choroby córki. To z jednej strony bardzo szczera analiza doświadczenia utraty najbliższych i następującej po tym tęsknoty, a z drugiej – poruszająca opowieść o miłości jako takiej. Jeśli jednak silniej działa na was proza, to polecam, aby lekturę Didion uzupełnić wydaną w tym roku powieścią Miry Marcinów Bezmatek, która dla straty znajduje zupełnie inny, choć równie przejmujący język.
Z perspektywy antropologicznej przez temat relacji i bliskości dobrze poprowadzi was z kolei Helen Fisher, badaczka ludzkiej seksualności i miłości romantycznej. W książce Anatomia miłości – nowe spojrzenie opisuje ona instytucję rodziny oraz różne ujęcia relacji w procesie zmian kulturowych i społecznych, w którym naukowcy cały czas rozpoznają nowe fakty na temat płci, seksu, władzy czy mechanizmów zakochiwania się. Do kompletu warto dorzucić książkę No właśnie, miłość. Co nauka mówi o tym, jak, kogo i dlaczego kochamy, w której Laura Mucha pyta o związki, stratę i seks setkę nieznajomych – po to, aby w zderzeniu z ustaleniami nauki spróbować uchwycić złożoność pojęcia miłości. Wyłoni się wam z tych lektur szeroki, wielokształtny, nieoczywisty (i właśnie dlatego prawdziwy) portret relacji międzyludzkich.
rysunki Ewelina Karpowiak
Ciekawym dopełnieniem tego obrazu miłości zarówno do bliskich, jak i do samych siebie, są podkasty — „New York Timesa” Modern Love oraz BBC The Orgasm Cult. Pierwszy z nich to wersja audio publikowanego w tej gazecie cyklu tekstów o różnych obliczach związków i uczuć, drugi – opowieści i rozmowy o kobiecej seksualności i zdrowiu, które wciąż ogranicza kulturowy gorset.
Jeśli jednak od skali makro bardziej interesują was opowieści o konkretnych ludziach, to w polskim kontekście polecam reportaż Kacpra Sulowskiego Z miłości. Portrety polskich domów. Miłość, sportretowana tam na tle (i w głębokim uwikłaniu) codzienności, ukazuje się jako niejednoznaczna, a przy tym absolutnie niezbędna każdemu z nas do życia. Podobny wniosek – wywiedziony z równie osobistych, a przy tym zupełnie odmiennych opowieści – przychodzi na myśl wraz z seansem serialu dokumentalnego Miłość w spektrum o związkach i randkowaniu osób ze spektrum autyzmu. Wciąż brakuje takich dokumentów jak ten – empatycznych, przełamujących tabu, normalizujących inność oraz mierzących się swobodnie, bez grobowej powagi, z tematami, o które często boimy się pytać. Polecam więc go z całych sił (serial dostępny jest między innymi na Netfliksie), bo to doskonała lekcja rozumienia drugiego człowieka. Skierowana dokładnie tam, gdzie zrozumieć go najtrudniej i pokazująca, że wszystkich nas łączy jedno, to samo pragnienie.
Podcastu À propos, który jest rozwiniętą wersją felietonu, możesz słuchać w kanale „Pismo do słuchania”. Publikujemy tu wybrane nagrania tekstów z miesięcznika, poezję, podcasty z cyklu Premiera Pisma, Jak naprawić przyszłość?, prowadzony przez Barbarę Sowę, Wiersz na poniedziałek autorstwa Magdaleny Kicińskiej oraz Śledztwo Pisma.
Znajdziesz nas również w swoich ulubionych aplikacjach podcastowych:
⋅ Spotify
⋅ Lecton
