Nareszcie wolni. Twarze Konfederacji

Soczewka Pisma

TEKST Mirosław Wlekły

zdjęcia Agata Grzybowska

4.10.2023

Tłum zgromadzony na wydarzeniu Piwo z Mentzenem.

Sześcioro bohaterów tego tekstu zagłosuje na Konfederację. Spróbowaliśmy zrozumieć dlaczego.

Kompleks SPA w centrum Rumi, miasta położonego tuż pod Gdynią, reklamuje się jako jeden z największych hoteli konferencyjnych w Polsce. Hol recepcyjny ma wielkość boiska i niełatwo się tu odnaleźć mimo wskazujących drogę tabliczek. Gdy wreszcie docieram do celu, prostokątnej sali z setkami ciasno ustawionych, wyściełanych białym materiałem krzeseł, nie ma tam nikogo poza organizatorami.

Dostęp online

Czytaj i słuchaj bez ograniczeń.

Kup

Dwudziestego pierwszego stycznia 2023 roku jestem na jednych z dwudziestu lokalnych prawyborów w Nowej Nadziei. To najsilniejsze, obok Ruchu Narodowego i Konfederacji Korony Polskiej, ugrupowanie tworzące Konfederację Wolność i Niepodległość, nacjonalistyczną, neoliberalną gospodarczo i konserwatywną światopoglądowo koalicję powstałą na przełomie lat 2018–2019.

Po godzinie salę wypełnia tłum, kolejka do głosowania wije się w hotelowym korytarzu. Młodzi mężczyźni, starannie ogoleni lub z misternie podciętymi brodami, ubrani są w eleganckie garnitury. Towarzyszące im kobiety – w wyraźnej mniejszości, stanowią może jedną piątą uczestników – mają na sobie obcisłe spodnie lub spódniczki oraz nieco wyzywające bluzki z głębokimi dekoltami.

Konwencja programowa Konfederacji Wolność i Niepodległość.

Jestem świeżo po lekturze książki Obcy we własnym kraju. Gniew i żal amerykańskiej prawicy amerykańskiej socjolożki Arlie Russel Hochschild (przeł. Hanna Pustuła-Lewicka). Autorka opisuje pięcioletnie kontakty z mieszkańcami najbardziej prawicowego stanu USA. Próbowała zrozumieć, dlaczego tak wiele osób w Luizjanie sprzeciwiało się pomocy federalnej, choć ich region był jej największym odbiorcą, dlaczego nie znosili ekologów, gdy ich okolice były tak skażone, i dlaczego głosowali na republikanów, choć korzystali z opieki zdrowotnej w ramach Obamacare.

Przeczytaj też: Dlaczego głosujemy wbrew swoim interesom?

Jako socjolożkę interesowały ją przede wszystkim emocje kryjące się za poglądami politycznymi. Ja nie mam narzędzi socjologicznych, ale i mnie jako reportera zainteresowało takie podejście, a „głęboka opowieść”, czyli metaforyczna reprezentacja doświadczeń wyborców Konfederacji, wydawała mi się intrygująca.

Postanowiłem wniknąć do ich dusz, przed czym przestrzegał mnie niejeden z moich znajomych.

Niektórzy kategorycznie oświadczyli, że nigdy by z takimi ludźmi nie rozmawiali, a przedstawicielka stowarzyszenia, które uważałem za ostoję tolerancji, napisała, że nie uczestniczy ono w spotkaniach ze „skrajną prawicą”, nie dyskutuje z nią i w zamian zaproponowała zapoznanie się z raportem pełnym „przykładów nienawistnych wystąpień przedstawicieli Konfederacji”.

Ale im więcej słyszałem takich przestróg, tym bardziej mnie to frapowało. I tym więcej racji przyznawałem słowom Hochschild: „polaryzacja społeczeństwa i coraz bardziej widoczny fakt, że się po prostu nawzajem nie znamy, sprawiają, że zbyt często poprzestajemy na niechęci i pogardzie”.

Aby przeczytać ten artykuł do końca, zaloguj się lub skorzystaj z oferty.

W „Piśmie” bierzemy odpowiedzialność za słowo.

Każdy tekst przed publikacją przechodzi wielostopniowy proces redakcji i fact-checkingu. To wymaga czasu i pracy całego zespołu. Dołącz do społeczności „Pisma”. Zamów dostęp online. Istniejemy dzięki osobom takim jak Ty.

ZAMAWIAM

Masz konto?

Mirosław Wlekły – (ur. 1978), reporter. Jego najnowsza książka Nie nasz papież. Pontyfikat Jana Pawła II na świecie ukaże się 22 listopada nakładem wydawnictwa Filtry. Współautor (wraz z Katarzyną Szyngierą i Marcinem Napiórkowskim) dokumentalnych spektakli, w tym 1989. Autor pierwszego sezonu Śledztwa Pisma. Reportaż powstał przy wsparciu Programu Dziennikarstwa Śledczego Fundacji „Gazety Wyborczej”.