Fotoreportaż

Zapusty

autor
Tymon Markowski

8.05.2018

Zapusty, czyli ostatnie dni karnawału, na Kujawach obchodzone są hucznie. Rozpoczynają się co roku w tłusty czwartek. Zgodnie z ludową tradycją, uczestnicy spotykają się na wspólnym przemarszu przez miasto, podczas którego mogą zaprezentować własnoręcznie przygotowane, często oryginalne i zabawne, stroje.

Barwne i różnorodne postaci nadają całemu obrzędowi magicznego charakteru. Uczestnicy odgrywają następujących bohaterów: koza, koń, diabeł, mężczyzna przebrany za kobietę, para młoda, dziad i baba, kominiarz, niedźwiedź, strażak, policjant, żołnierz, śmierć z kosą, bocian, żyd i orkiestra.

Poprzebierani kolędnicy przemierzają wieś od wczesnych godzin porannych, w wolnej chwili robiąc przystanek na posiłek i coś rozgrzewającego do picia. Całe grupy zapustne wędrują po wsiach zbierając darowizny od gospodarzy, tańcząc przy skocznej muzyce i składając najlepsze życzenia.

Wielu z nich wróci jeszcze tego dnia do pracy. Kolędnicy jeżdżą na traktorze z przyczepką od domu do domu. Będą to robić aż do wtorku przed Środą Popielcową. Grupy chętnie wciągają w swoje szeregi coraz młodszych członków. Liczebność grupy zapustnej jest zmienna, w zależności od chętnych do udziału w zabawie.

Symbolem grup zapustnych stała się koza – w połączeniu z nazwą danej wsi służyła do identyfikacji różnych grup, a ich działania określało się mianem chodzenia „pod kozą”.

Koza symbolizuje płodność w odniesieniu do ludzi, ziemi i zwierząt – jest uznawana za główną bohaterkę całego wydarzenia, wokół której odgrywane są różne scenariusze z udziałem pozostałych postaci.

Niegdyś ważnym elementem był podkoziołek – zabawa kończąca zapusty, mająca sprzyjać nowym związkom małżeńskim. Panny wybierały do tańca jednego z obecnych tam kawalerów, rzucając pieniądze pod figurkę koziołka. Badacze uważają, że pojawienie się pary nowożeńców w grupie zapustnej to rekompensata utraconego podkoziołka, który do dziś nie przetrwał.

Całe wydarzenie kończy się wspólną zabawą, już bez udziału przebierańców. Wszystko to obserwują, badają i archiwizują pracownicy Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej w mieście Włocławek, wokół którego grupy zapustne działają najaktywniej.

◥ ◥