Esej
Na czym polega spór o efekt placebo w leczeniu depresji?
Czy leki na depresję działają jak placebo? Odpowiedź jest nieco bardziej skomplikowana niż proste „tak” lub „nie”.
zdjęcie UNSPLASH
Wersja audio
Codziennie rano łykam dwie tabletki. Są małe, okrągłe i białe. Wyjmuję je z białego opakowania z żółtą naklejką. Lek jest dość drogi, ale i tak dwukrotnie tańszy niż jego jedyny na rynku odpowiednik. Na ulotce wymienione są skutki uboczne, mechanizm działania, przeciwwskazania. Substancja czynna to bupropion, którego działanie opiera się na inhibicji zwrotnego wychwytu noradrenaliny i dopaminy, czyli zwiększaniu stężenia tych związków chemicznych pomiędzy neuronami.
Co konkretnie sprawia, że mam więcej energii, lepiej sypiam i jestem mniej zmęczony? Wydaje się, że składnik aktywny – w końcu podstawą działania farmaceutyków jest wpływ danych substancji chemicznych na organizm. Ale czy na pewno? Niekoniecznie. Bo co, jeśli te wszystkie elementy – łącznie z bupropionem – dają efekt terapeutyczny dzięki placebo?
W styczniu tego roku dziennikarka i podróżniczka Beata Pawlikowska opublikowała na swoim kanale na YouTubie film podsumowujący wybrane badania na temat działania leków przeciwdepresyjnych. Cytując różne artykuły naukowe, Pawlikowska podkreśla, że nie wiadomo, jakie są przyczyny i mechanizm depresji. Mówi również, że teoria dotycząca nierównowagi chemicznej w mózgu nie znajduje poparcia w badaniach. Sugeruje tym samym pytanie: czemu stosuje się medykamenty, które działają na coś, co zgodnie z dzisiejszą wiedzą nie jest przyczyną depresji? Jednocześnie dziennikarka podkreśla liczne skutki uboczne antydepresantów. Reakcja opinii publicznej na nagranie była natychmiastowa.
Środowisko medyczne zarzuciło Pawlikowskiej nieodpowiedzialne nakłanianie osób chorych, których życie nierzadko jest zagrożone, do rezygnacji z farmakoterapii. Pojawiały się też głosy lekarzy, zwracające uwagę na to, że dziennikarka, nie będąc ekspertką w sprawie psychiatrii, nie powinna się na ten temat wypowiadać z pozycji autorytetu. Psychiatrka Maja Herman zarzuciła podróżniczce manipulację i kłamstwo, sugerując, że podane przez nią informacje mogą być niebezpieczne dla pacjentów i pacjentek chorujących na depresję.
Aby zrozumieć badania cytowane przez Pawlikowską, niezbędna jest wiedza o dominujących w obiegowej opinii teoriach o przyczynach i formach leczenia depresji. Doktor Radosław …
Aby przeczytać ten artykuł do końca, zaloguj się lub skorzystaj z oferty.
W „Piśmie” bierzemy odpowiedzialność za słowo.
Każdy tekst przed publikacją przechodzi wielostopniowy proces redakcji i fact-checkingu. To wymaga czasu i pracy całego zespołu. Dołącz do społeczności „Pisma”. Zamów dostęp online. Istniejemy dzięki osobom takim jak Ty.
Masz konto?
Zaloguj się
Więcej na ten temat możesz posłuchać 10 grudnia o godz. 17:00 na antenie Chillizet.
Warszawa 101,5 FM, Katowice 93,6 FM, Kraków 93,7 FM, Hel 107,8 FM oraz na www.chillizet.pl
Tekst ukazał się w grudniowym wydaniu magazynu (12/2023) pod tytułem Placebo (naj)lepsze na depresję.