Rzecz gustu, czyli subiektywny wybór jesiennych festiwali, które zespół „Pisma” poleca Czytelniczkom i Czytelnikom magazynu. Wydarzenia teatralne, festiwale sztuki i wystawy w październiku, listopadzie i grudniu 2023.
Przed Wami druga część jesiennych rekomendacji kulturalnych – tym razem zebraliśmy informacje o festiwalach teatralnych, premierach spektakli, oraz wydarzeniach związanych ze sztuką wizualną – znajdziecie tu także informacje o nadchodzących wystawach w wielu polskich galeriach i muzeach.
Sprawdźcie również nasz poprzedni materiał o wydarzeniach literackich, festiwalach filmowych i inicjatywach dla rodzin z dziećmi. Za tydzień kolejne zestawienie – tym razem będzie dużo muzyki i pomysły na wizyty w miejscach, w których zawsze znajdziecie dla siebie coś ciekawego.
Do zobaczenia!
Masz przed sobą otwarty tekst, który udostępniamy w ramach promocji „Pisma”. Odkryj pozostałe treści z magazynu, także w wersji audio. Wykup prenumeratę lub dostęp online.
Teatralnie
Przeglądy najciekawszych spektakli, taniec i premiery teatralne.
„Utulenia” – to prawdziwie jesienne hasło przewodzi tegorocznej, 21. edycji Międzynarodowego Festiwalu Tańca i Performansu Ciało i Umysł (6-8.10). W końcu kto z nas nie marzy o tym, aby – zwłaszcza gdy wieczory i poranki robią się nieco chłodniejsze – odczuć czyjeś wsparcie, zaangażowanie, a przede wszystkim zwyczajną obecność? Spektakle, które ujrzymy podczas wydarzenia, opowiadają między innymi o skomplikowanym procesie otwierania się na innych (i samego siebie), intymności oraz nieustającym poszukiwaniu równowagi. Nie zabraknie także miejsca na rozmowę o dobrostanie i zdrowiu psychicznym ludzi tańca. W tym kontekście szczególnie polecamy instalację dźwiękową Porozmawiajmy o trosce. 200 pytań. Zobaczycie ją – i usłyszycie! – w STUDIO teatrgalerii.
W Tarnowie z kolei rozpoczyna się nieco bardziej klasyczny pod względem formy Festiwal Teatrów Tańca (7–31.10), tym razem odbywający się pod hasłem „Czas życia – wartość życia”. Pojawią się na nim spektakle z Ukrainy, Polski i Słowacji – kolejno Carmen, Nowe szaty króla oraz Giselle. Integralną częścią wydarzenia będzie wystawa Performance Dance, dotycząca wpływu mediów internetowych na sztukę.
W Lublinie (9–30.10) zyskamy okazję, aby wejść „do wnętrza opowieści” – ponieważ właśnie ta idea przyświeca 28. odsłonie Festiwalu Konfrontacje Teatralne. Wśród spektakli między innymi monodramy: Julii Wyszyńskiej – Fizyka kwantowa. Czyli rozmowy nigdy nieprzeprowadzone i Agnieszki Przepiórskiej – W maju się nie umiera. Historia Barbary Sadowskiej. Po przedstawieniach warto skorzystać z okazji do spotkań z wybranymi twórcami i twórczyniami. Uwaga dla miłośników kina: organizatorzy przygotowali także specjalną sekcję filmową pod hasłem „Kino Konfrontacji”, w której zobaczymy między innymi polecane przez nas Reality i Nostalgię.
Tymczasem w Nowym Teatrze – Nowa Europa i Nowa Miłość. W ramach czwartej edycji międzynarodowego festiwalu teatralnego, który rozpoczął się we wrześniu, będziemy mogli zapoznać się z trzema specjalnymi spektaklami. Każdy z nich nawiązuje do bezpośredniego założenia tej edycji, jakim jest poszukiwanie nowej definicji miłości – przed nami trans romans (Seek Bromance, 13–14.10), spektakl o obsceniczności i ciele (2020: Nieprzyzwoite, 17–18.11) oraz historia pewnej fantazji i towarzyszącego jej skandalu (Spisek/Skandal, 15–16.12).
A do Bydgoszczy zapraszamy na Festiwal Prapremier (13–28.10). Tegoroczna edycja pod hasłem „Pola walki” zgromadziła sztuki poruszające tematykę katastrof, źródeł kryzysu, ale przede wszystkim związanego z nimi lęku. Wśród nich między innymi Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję Teatru Łaźnia Nowa w Kielcach. Podczas festiwalu zobaczymy również szkice sceniczne finalistów AURORY, Nagrody Dramaturgicznej Miasta Bydgoszczy.
W listopadzie warto wybrać się do Słupska na Festiwal Scena Wolność (17–28.11). To przegląd spektakli z całego kraju, które swoją treścią nawiązują do tematu kondycji człowieka-artysty. Wśród wybranych przedstawień pojawią się między innymi Ewelina płacze i Łatwe rzeczy Anny Karasińskiej czy głośne NaXuj. Rzecz o Prezydencie Zełenskim na podstawie scenariusza Ziemowita Szczerka, a także grany od wielu lat Scenariusz dla trzech aktorów. Podczas festiwalu koniecznie przyjrzyjmy się najnowszej premierze słupskiego Nowego Teatru, czyli Gotkom w reżyserii Darii Kopiec.
Nieustannie zapraszamy również do teatrów, na których repertuary zawsze można liczyć.
Zacznijmy od zaprzyjaźnionej z nami STUDIO teatrgalerii w Warszawie: w tym sezonie zobaczymy choćby Empuzjon, Byka czy Bowiego w Warszawie, jednak szczególnie mocno czekamy z pewnością na premierę Polowania na osy. Historii na śmierć i życie. To adaptacja książki Wojciecha Tochmana, opowiadającej o jednej z najbardziej szokujących polskich zbrodni lat 90. minionego wieku. Myśląc o planach na jesień, zerknijmy także na repertuar nowego sezonu pokazów z cyklu The Met: Live in HD 2023/24, czyli dziewięć wyjątkowych transmisji z nowojorskiej Metropolitan Opera.
W Krakowie zapraszamy do Teatru Słowackiego, który współtworzył (z gdańskim Teatrem Szekspirowskim) prawdziwy teatralny hit zeszłego sezonu, czyli musical 1989. Teraz mamy okazję zobaczyć tam kolejny spektakl inspirowany rzeczywistością – Lepper. Będziemy wisieć albo siedzieć w reżyserii Marcina Libera. Listopad przyniesie nam kolejną premierę – tym razem na podstawie eseju Jolanty Brach-Czajny Szczeliny istnienia, w reżyserii Iwony Kempy. W repertuarze znajdziecie również Znachora czy Act of Killing z Janem Peszkiem w roli głównej.
Choć organizator festiwalu Prapremier, czyli Teatr Polski, przechodzi teraz modernizację siedziby, wciąż działa (i gra) w kilku innych bydgoskich przestrzeniach. Warto zwrócić uwagę między innymi na Ostatnie dni Eleny i Nicolae Ceaușescu, oraz Ptaki ciernistych krzewów.
Przyjrzyjcie się także działalności Centrum Sztuki Włączającej w Warszawie i ich programom (nie tylko teatralnym), takim jak Pokaż język – już same kategorie wydarzeń zachęcają do przyjścia: interaktywne zderzenie teatralne dla dzieci (Trolle), łagodna aktywacja (Gyrokinesis®), inkluzywny kurs tanga, queerowe kółko szydełkowania, krąg kobiet, a także próba otwarta z aktorami i aktorkami Teatru 21.
To tylko kilka propozycji, ale zapewniamy, że podczas tego sezonu nie zabraknie Wam doniesień o najciekawszych premierach teatralnych w całej Polsce.
Wizualnie
Fotografie, rzeźby, architektura, malarstwo, ale również ceramika mistrza i sztuka cyfrowa.
Zacznijmy od wydarzenia, które odbędzie się w nadchodzący weekend (6–8.10) w zaprzyjaźnionych z nami Młynach Rothera. To już druga edycja Bydgoskich Dni Projektowych, czyli miejskiego festiwalu poświęconego najlepszemu wzornictwu oraz metodom projektowania najbliższego otoczenia. W programie czekają nas liczne spotkania, wykłady, warsztaty (w tym projektowanie przez dotyk i sound design), a dla dzieci: kuchnia projektowa 2D, modelarnia 3D i „majstrownia” prototypów. Integralną częścią festiwalu będzie również otwarcie wystawy Oczarowanie, odnoszącej się do twórczości Wiesława Krysiaka, który łączył projektowanie szkła z efektami świetlnymi (obejrzymy ją do 31 stycznia 2024).
Od 8 października w Muzeum Rzeźby Współczesnej w Orońsku zyskamy możliwość zapoznania się z ekspozycją ARTYSTA/OBYWATEL (8.10–11.02.2024), poświęconą Daniemu Karavanowi. Tego izraelskiego rzeźbiarza możecie znać przede wszystkim z monumentalnych pomników rozsianych po całym świecie. Na wystawie zobaczymy zarówno dokumentację zdjęciową i filmową, kopie elementów oryginalnych dzieł twórcy, jak i szkice oraz inne dokumenty graficzne czy modele rzeźb. W Orońsku do 5 listopada trwa także wspólna wystawa prac Zuzy Golińskiej i Izy Tarasewicz ONE/THEM, której wspólnym mianownikiem są dzieła eksplorujące lokalne konteksty globalnych problemów. Wśród rzeźb znalazły się choćby Insekty Golińskiej i Objawienie mocy Tarasiewicz.
W Muzeum Śląskim w Katowicach czeka nas otwarcie wystawy fotograficznej Melting pott (6.10–3.03.2024), prezentującej zdjęcia znanego muzyka jazzowego Tilla Brönnera wykonane w Zagłębiu Ruhry. Spotykamy się tu z połączeniem trzech elementów: człowieka, jego otoczenia oraz tego, co spaja ze sobą oba, a więc w przypadku owego znacząco zmienionego przez ludzką działalność regionu będzie tym trzecim elementem wszystko, co związane z przemysłem.
Najbliższy weekend to jednak również czas pożegnań – we Wrocławiu zamknięcie Wystaw o obrotach materii (do 8.10), a w galerii BWA – Zaświatów Anny Orłowskiej i Wydobycia Michała Łuczaka. Obie z nich są fotograficzną opowieścią o Śląsku.
10 października czeka nas otwarcie wystawy Picasso (10.10–14.01.2024) w warszawskim Muzeum Narodowym. Będzie to wyjątkowa kolekcja dzieł wypożyczona z Museo Casa Natal Picasso w Maladze, a zobaczymy w niej ryciny, ilustracje książkowe oraz ceramikę.
Z kolei w dniach 14.10–28.01.2024 w krakowskim MuFo Muzeum Fotografii potrwa wystawa poświęcona twórczości Edwarda Steichena (14.10–28.01.2024). Ten amerykański artysta, pochodzący z Luksemburga, często nazywany jest jednym z ojców współczesnej fotografii – był portrecistą i mistrzem fotografii modowej oraz reklamowej. Wspólnie z Alfredem Stieglitzem założył grupę Foto-Secesja. To przede wszystkim jemu zawdzięczamy jedną z najważniejszych fotograficznych wystaw dwudziestego wieku – Rodzina człowiecza, która po raz pierwszy została zaprezentowana w roku 1955 w nowojorskiej MoMie. Tymczasem na wystawie w Krakowie zobaczymy między innymi kilka autorskich odbitek z kolekcji luksemburskiego Musée national d’archéologie, d’histoire et d’art.
Jesienią koniecznie wybierzcie się do Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie na coroczną wystawę Refugees Welcome. Artystki i artyści na rzecz uchodźczyń i uchodźców. Przez ponad dwa miesiące będziemy tam oglądać ponad 80 dzieł, które następnie 5 listopada zostaną sprzedane na aukcji charytatywnej. W tym roku będzie można licytować prace między innymi Rafała Milacha, Katarzyny Kozyry, Wilhelma Sasnala, Edwarda Dwurnika, Arobala i Rafała Wilka. Zebrane pieniądze zasilą dwa programy prowadzone przez Fundację Ocalenie: Refugees Welcome Polska i Centrum Pomocy Cudzoziemcom.
W Krakowie w październiku polecamy Festiwal Sztuki Cyfrowej Patchlab (19–22.10). Jego tematem przewodnim jest przestrzeń oraz jej różne formy, które zostały zamknięte w haśle SPACE/S. Na wystawie doświadczymy (bo zdecydowanie wychodzi ona poza ramy zwyczajnego „oglądania”) na przykład pracy badającej dźwięki kosmosu – Spheres VR, wyprodukowanej przez Darrena Aronofsky’ego, rzeźby świetlnej i dźwiękowej, opartej na danych – jako główną inspirację tej pracy wskazano teorię i geometrię czarnych dziur. Z kolei dzięki technice wirtualnej rzeczywistości nie tylko wyruszymy w oniryczną podróż na Księżyc, ale również przeniesiemy się w doświadczenie inspirowane ceremonią ayahuaski. Poza tym na festiwalu zobaczymy interaktywny spektakl Dökk, który łączy taniec i akrobację z projekcją 3D, a także performansy i koncert audiowizualny.
Od 9 listopada zapraszamy do Bielska-Białej, gdzie zostanie otwarta wystawa finałowa jednego z najważniejszych konkursów artystycznych w Polsce – 46. Biennale Malarstwa Bielska Jesień (9.11–31.12). Organizatorzy przygotowują bogaty program wydarzeń towarzyszących, o którym na pewno poinformujemy.
W Gdańsku 17 i 18 listopada Instytut Kultury Miejskiej oraz Gdańska Galeria Miejska, jak co roku od czternastu lat, zaproszą nas do wyjścia na ulice. Tym razem Narracje, czyli „festiwal sztuki współczesnej prezentowanej w przestrzeni publicznej”, odbędzie się pod hasłem Czułe punkty. Autorami koncepcji kuratorskiej tej edycji wydarzenia są Katarzyna Słoboda i Jakub Gawkowski, a najważniejsze wydarzenia, instalacje, interwencje i projekcje tym razem odbędą się w dzielnicy Orunia (co roku jest to inna dzielnica Gdańska).
W białostockiej Galerii Arsenał w połowie listopada zostanie otwarta ekspozycja zbiorowa Radykalne rodzicielstwo (17.11–21.01.2024). Jak piszą organizatorzy: „wystawa podejmuje problem rodzicielstwa analizowanego jako proces mieszczący się w ekonomiach troski i społecznej hojności”. Wśród zaproszonych artystów i artystek znalazły się między innymi Cecylia Malik i Jaśmina Wójcik.
Nie zapomnijcie również o trwającej do 2 czerwca 2024 wystawie poświęconej twórczości Jakuba Szczęsnego, którą obejrzycie w Muzeum Gdyni, a w Warszawie wybierzcie się na ekspozycję towarzyszącą festiwalowi Warszawa w budowie Zimno już było (do 24.03.2024).
Zwróćcie także uwagę na działania Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki, który zapowiedział cykl spacerów Architektura w działaniu – mają to być spotkania w Chorzowie, Głuchołazach, Opolu, Rybniku, Warszawie i Urwitałcie, poświęcone przestrzeniom wspólnym. W swojej idei będą nawiązywać do lokalnych odsłon wystaw z cyklu Tożsamości, które mogliśmy oglądać w 2022 roku.
Fot.: materiały prasowe
Co na temat „Pisma” mówi Sylwia Chutnik? – dowiedz się więcej.
Jeśli organizujesz wydarzenie, które może zainteresować naszych czytelników i czytelniczki, napisz do nas na [email protected]. Może ukaże się w jednym z kolejnych naszych zestawień?