Będzie to Stwierdzenie z wielkiej litery. Stwierdzenie podniosłe, może nawet pompatyczne, ale nie sposób powiedzieć tego inaczej: uważam, że nie da się dziś robić medium wysokiej jakości bez poczucia misji. Stwierdzam to opornie, bo słowa „misja” mocno się dziś nadużywa.
Ale branża medialna zbyt dawno przestała opływać w dostatek, prestiż i innego typu społeczno-materialne głaski, aby można było uznać niezależnych, stroniących od sensacji i politycznych wpływów dziennikarzy oraz redaktorów za beneficjentów innych korzyści niż satysfakcja płynąca z realizacji wyznawanej misji.
Możemy tę misję różnie rozumieć, jednak w moim odczuciu nie może być ona czysto merkantylna – w takim wypadku staje się po prostu celem. To między innymi dlatego za osiągnięcie uważam fakt, że po prawie pięciu latach istnienia „Pisma” spoglądam na jego misję bez poczucia zgrzytu. Jeśli chcielibyście więc sięgnąć po coś z kulturalnej półki, co do tej misji nawiązuje, na przykład coś à propos…
…„uwrażliwiania na rzeczywistość”, to zachęcam do lektury zbioru tekstów Byung-Chul Hana Społeczeństwo zmęczenia i inne eseje. Ten niemiecki filozof i teoretyk kultury koreańskiego pochodzenia, okrzyknięty w ostatnich latach „gwiazdą światowej humanistyki”, patrzy na współczesne społeczeństwo ze szczególną empatią i uważnością. W efekcie tworzy mapę dominujących dziś lęków, nawyków, aspiracji i wyzwań, które mogą posłużyć za podstawę do diagnozowania obecnych czasów. Te zaś naznaczone są tabuizacją cierpienia, gloryfikacją upubliczniania afektów i działań, afirmacją wypalenia zawodowego i nieustanną koncentracją na osiągnięciach.
…„dziennikarskiej niezależności”, polecam książkę Nienawiść sp. z o.o., w której amerykański dziennikarz Matt Taibbi przeprowadza brutalną wiwisekcję rzeczywistości medialnej w Stanach Zjednoczonych. Na przykładzie największych amerykańskich koncernów medialnych Taibbi pokazuje, jak mocny jest obecnie splot mediów i polityki, a zatem jak rzadka w przestrzeni publicznej bywa realna niezależność i bezstronność polityczna. Nienawiść sp. z o.o. pozwala lepiej zrozumieć sposób, w jaki karmiące się sensacją tytuły prasowe i telewizyjne zarabiają na wzniecaniu sporów i podkreślaniu różnic światopoglądowych, a więc uzmysłowić sobie źródła rosnącej dziś w zatrważającym tempie polaryzacji.
…„wiarygodności i uczciwości”, obejrzyjcie film dokumentalny Bellingcat: Prawda w czasach postprawdy. Hans Pool pokazuje w nim kulisy powstania i działania pierwszego w historii obywatelskiego serwisu śledczego online o nazwie Bellingcat, który wypracował własne metody oddolnej weryfikacji faktów. W rzeczywistości, do której coraz mocniej przebijają się fake newsy oraz multimedialne deepfake’i, przeprowadzanie fact-checkingowych śledztw i analiz przypomina front wojenny. Tym bardziej warto zdać sobie sprawę, jak skrupulatną, trudną, a nierzadko niebezpieczną pracą bywa walka z propagandą – a przez to jak bardzo wymaga poczucia misji.
…„kształtowania liderów życia społecznego, politycznego i kulturalnego”, posłuchajcie The Unmistakable Creative Podcast – w którym prowadzący Srinivas Rao zaprasza do rozmowy czołowych światowych myślicieli, działaczy, autorów, artystów, badaczy, przedsiębiorców, a nawet inwestorów, aby podzielili się swoją historią i refleksjami nad obecnym stanem świata. Są to opowieści zarówno o inspiracjach, jak i o zwątpieniach, źródłach kreatywności i szukaniu sensu w swoich działaniach. Często poszerzające myślenie i perspektywę.
…„procesów kształtujących przyszłość kraju i świata”, sięgnijcie po książkę Esther Duflo i Abhijita V. Banerjee Good economics. Nowe rozwiązania globalnych problemów. Para laureatów ekonomicznego Nobla pokazuje nowe sposoby spojrzenia na największe wyzwania współczesnego świata. Bez przeprowadzenia dogłębnych zmian w myśleniu o migracjach, handlu, klimacie, nowych technologiach czy rynku finansowym będziemy bez końca powielać popełnione już wcześniej błędy. Autorom przyświeca misja przekierowania uwagi ze wzrostu gospodarczego na szerzej rozumiany ludzki dobrobyt. A ja, jako przedstawicielka magazynu z misją, polecam ich czytanie.
rysunek Sonia Dubas
Podcastu À propos, który jest rozwiniętą wersją felietonu, możesz słuchać w kanale „Pismo do słuchania”. Publikujemy tu wybrane nagrania tekstów z miesięcznika, poezję, podcasty z cyklu Premiera Pisma, Jak naprawić przyszłość?, prowadzony przez Barbarę Sowę, Wiersz na poniedziałek autorstwa Magdaleny Kicińskiej oraz Śledztwo Pisma.
Znajdziesz nas również w swoich ulubionych aplikacjach podcastowych:
⋅ Spotify
⋅ Lecton
