Esej Kultura
Hopper. Ekspert od samotności
obraz EDWARD HOPPER, Nighthawks (Nocne marki), 1942, Friends of American Art Collection, domena publiczna
Hopper uchodzi za eksperta od wielkomiejskiej, szczególnie nowojorskiej samotności. Ale nie tylko samotność potrafił zmieścić w przestrzeni swoich obrazów.
Wersja audio
W jesienne przedpołudnie na wystawie Edward Hopper’s New York ( Nowy Jork Edwarda Hoppera ) w nowojorskim Whitney Museum of American Art są tłumy. Muszę się przeciskać do poszczególnych obrazów. Obrazów, które mogłyby służyć za przewodnik postępowania w czasie pandemii, taki dystans dzieli pojawiające się na nich postacie. Ale o pandemii już mało kto pamięta. Uderzający jest kontrast między zatłoczonymi muzealnymi salami a przedstawianymi przez Hoppera wnętrzami mieszkań, hoteli, biur i barów, gdzie ludzie występują albo pojedynczo, albo w konfiguracjach liczących najwyżej kilka osób. Nawet malując publiczność w teatrze, Hopper zostawiał większość foteli na widowni pustych.
Czasami jego kompozycje obywają się w ogóle bez ludzi, jak August in the City ( Sierpień w mieście, 1945), chociaż ludzka nieobecność też ma tam swój ciężar i gęstość. Podobnie na obrazie Approaching a City ( Zbliżając się do miasta , 1946), ukazującym ciemny wjazd do tunelu i tory kolejowe oddzielone murem od ulicy i budynków. Surowy miejski krajobraz w kolorach betonu, burego tynku i cegły, bez jednej żywej duszy, bez skrawka zieleni, powinien przygnębiać, wydawać się nudny i martwy, lecz wcale taki nie jest. Przepełnia go wyczekiwanie i ekscytacja kogoś, kto właśnie wjeżdża pociągiem do miasta lub wchodzi na wystawę i pozwala, żeby wchłonął go pozornie zwyczajny, a przecież głęboko niepokojący tunel.
Dużo tych kontrastów i paradoksów, kiedy mowa o Edwardzie Hopperze, słynnym amerykańskim malarzu, który urodził się w 1882 roku i przez całe swoje dojrzałe życie, aż do śmierci w roku 1967, mieszkał w Nowym Jorku.
Paradoksalne jest chociażby to, że bezkompromisowo opowiadał się za figuratywnością w malarstwie, nawet w czasach, gdy w Stanach i na świecie robił furorę abstrakcyjny ekspresjonizm, którego najbardziej prominentnym przedstawicielem był Jackson Pollock. Hopper, przeciwnik abstrakcji, ignorował dwudziestowieczne awangardy, a mimo to pierwszą retrospektywę urządziło mu w 1933 roku nowojorskie Museum of Modern Art (MoMA, Muzeum Sztuki Nowoczesnej), otwarte cztery lata wcześniej i nastawione właśnie na awangardę, eksperyment formalny, sztukę przede wszystkim z Europy, odchodzącą od realizmu na rzecz innych, nowych „-izmów”(o linii programowej MoMA i krytykach Hoppera pisze Didier Ottinger w eseju dental …
Aby przeczytać ten artykuł do końca, zaloguj się lub skorzystaj z oferty.
W „Piśmie” bierzemy odpowiedzialność za słowo.
Każdy tekst przed publikacją przechodzi wielostopniowy proces redakcji i fact-checkingu. To wymaga czasu i pracy całego zespołu. Dołącz do społeczności „Pisma”. Zamów dostęp online. Istniejemy dzięki osobom takim jak Ty.
Masz konto?
Zaloguj się
Wystawa, o której pisała Krystyna Dąbrowska – Edward Hopper’s New York w Whitney Museum of American Art – trwała od 19 października 2022 do 5 marca 2023 roku.
Esej ukazał się w sierpniowym numerze „Pisma” (08/2023) pod tytułem Co widać z wiaduktu.