Wersja audio
Udało się. Zero zmieniło się w jedynkę. Otrzepmy się z bitewnego kurzu i uznajmy to za zwiastun dobrych wiadomości. Start zawsze niesie w sobie coś z obietnicy, nic więc dziwnego, że spoglądamy w nowy rok z bliżej nieokreśloną nadzieją na powstrzymanie serii niefortunnych zdarzeń. I dlatego ciekawi mnie: czy złożyliście sobie te same obietnice co zwykle o tej porze roku? Albo czy wierzycie w to, że od teraz musi być już tylko lepiej? Wszyscy potrzebujemy regeneracji, oddechu i uczucia ulgi. Wszyscy będziemy też z pewnością dalej potrzebować ogromu siły i odwagi. I właśnie dlatego w styczniu zalecam podróż do kulturalnego uzdrowiska, uzupełnienie myślowych elektrolitów i naładowanie baterii dobrą opowieścią.
Jeśli nie mieliście jeszcze okazji sięgnąć po ten zielony tom, zacznijcie swoją podróż od zbioru Nadzieja, który latem ukazał się nakładem wydawnictwa Agora, i z którego sprzedaży cały dochód wędruje do ośrodków pomocowych dla seniorów. Z tym wyświechtanym, a jednocześnie jakże potrzebnym dziś pojęciem „nadziei” zmierzyli się w tej książce najlepsi polscy pisarze i pisarki, tacy jak Olga Tokarczuk, Hanna Krall, Wiesław Myśliwski, Andrzej Stasiuk, Mikołaj Grynberg, Ignacy Karpowicz, Małgorzata Rejmer, Filip Springer i wielu innych. Są tu wiersze, opowiadania, reportaże, a nawet przemówienie wygłoszone na uniwersytecie i komiks. Mrowie ujęć, spojrzeń i języków. Polecam jako odżywkę dla stroskanej głowy.
Nic tak jednak nie regeneruje, jak zrozumienie swoich stanów i emocji. A w tym przedsięwzięciu pomoże książka Niepewność. Rozmowy o strachu i nadziei – zbiór wywiadów przeprowadzonych z psychologami, terapeutami (i etykiem) tuż po wybuchu pandemii. Agnieszka Jucewicz i Tomasz Kwaśniewski rozmawiają w niej o wszystkich niewygodnych objawach i uczuciach, które wywołał lub pogłębił kryzys związany z epidemią. Nie brakuje tu więc pytań o nadzieję, lęk, strach przed śmiercią swoją i bliskich, ale też samotność, tęsknotę, empatię i poczucie niepewności. Polecam otulić się tą książką i poszukać w niej wsparcia, bo – jak stwierdza w wywiadzie psychoterapeutka Dorota Golec – „emocje zabarwiają sposób widzenia rzeczywistości, więc jeżeli ktoś (…) spodziewa się wyłącznie niepowodzenia, to niczego innego nie zobaczy”.
rysunki Ewelina Karpowiak
Tym, których jednak bardziej od psychologii ładuje filozofia, chcę zwrócić uwagę na zbiór esejów Krzysztofa Michalskiego Zrozumieć przemijanie. Jest to książka, która z jednej strony odtwarza spostrzeżenia i wnioski na temat skończoności i śmierci autorstwa najważniejszych XX-wiecznych filozofów, oswajając tym samym ten trudny temat, ale z drugiej zachęca do samodzielnego myślenia i pogodzenia się z własną śmiertelnością. Z tego samego wydawnictwa (Biblioteki kwartalnika „Kronos”) polecam też świetną książkę Nadzieja radykalna filozofa i psychoanalityka Jonathana Leara, o której Piotr Nowak pisze we wstępie: „To swego rodzaju podręcznik pierwszej pomocy po upadku znanego nam świata”. Lear opowiada w niej historię indiańskiego plemienia, któremu udało się przetrwać właśnie dzięki nadziei, pomimo doświadczonego końca świata. Po 2020 roku uważam tę książkę za lekturę obowiązkową.
Nadziei, która nie jest naiwną zasłoną przed tym, co złe, ale świadomą postawą pomimo zła, dostarcza również dokument o moim ulubionym biologu, podróżniku i twórcy, Davidzie Attenborough. Film David Attenborough: Życie na naszej planecie to poruszająca opowieść puentująca cykl Netflixa Nasza planeta – serial dokumentalny, będący najlepszą lekcją zachwytu i troski o przyrodę. Attenborough zaraża miłością do ożywionego świata, ale mówi wyraźnie, że jeśli nie naciśniemy dziś hamulca, to wszystko obróci się w nicość. Proponuje jednocześnie drogi wyjścia z impasu i sieje nadzieję na ratunek – a zatem powstrzymanie tego, co już wprawione w ruch, i odnowę tego, co już zniszczone. A ponieważ lęk wzbudza nie tylko brak nadziei, ale i brak spójnej, szczerej i porządkującej chaos opowieści, sama zacznę nowy rok z książką Przemysława Wielgosza Witajcie w cięższych czasach, której tytuł nie napawa optymizmem – ale z której, tak jak z każdej prawdy i pogłębionej świadomości, postaram się nadzieję wydobyć. Czego i Wam w nowym roku z całych sił życzę.
Podcastu À propos, który jest rozwiniętą wersją felietonu, możesz słuchać w kanale „Pismo do słuchania”. Publikujemy tu wybrane nagrania tekstów z miesięcznika, poezję, podcasty z cyklu Premiera Pisma, Jak naprawić przyszłość?, prowadzony przez Barbarę Sowę, Wiersz na poniedziałek autorstwa Magdaleny Kicińskiej oraz Śledztwo Pisma.
Znajdziesz nas również w swoich ulubionych aplikacjach podcastowych:
⋅ Spotify
⋅ Lecton
