Twój dostęp nie jest aktywny. Skorzystaj z oferty i zapewnij sobie dostęp do wszystkich treści.


Czytaj i słuchaj bez ograniczeń. Zaloguj się lub skorzystaj z naszej oferty

À propos

À propos odchodzenia od węgla

POSŁUCHAJ
Kolaż Eweliny Karpowiak o odchodzeniu od węgla.

Klamka zapadła w Paryżu w 2015 roku. To wtedy państwa członkowskie Unii Europejskiej zobowiązały się odejść od wykorzystywania węgla w produkcji energii elektrycznej do 2030 roku, tak aby do 2050 roku Unia mogła osiągnąć neutralność klimatyczną. Już dziś wiadomo, że w założonych terminach nie uda się to siedmiu krajom, w tym Polsce (która jako datę przeprowadzenia transformacji podała rok 2040). Zadawane w związku z transformacją energetyczną pytania nie zaczynają się jednak od „czy”, ale od „jak”. Jak przeprowadzić tak potężną zmianę możliwie szybko, ale i bezpiecznie dla gospodarki? Jak sprawić, aby zielona transformacja była sprawiedliwa? Jak wesprzeć kraje i grupy społeczne, dla których dekarbonizacja jest największym wyzwaniem? Pytania te należą do najbardziej palących i ważnych dla naszej przyszłości. 

W temat odchodzenia od węgla dobrze wprowadza książka Polski węgiel wydana przez Krytykę Polityczną. Edwin Bendyk, Urszula Papajak, Marcin Popkiewicz i Michał Sutowski mierzą się w niej z pytaniami o szanse i zagrożenia polskiej transformacji energetycznej. Dekonstruują mity o stabilnej i opłacalnej gospodarce węglowej, przedstawiają rozmaite fakty przemawiające za koniecznością dekarbonizacji (od kwestii środowiskowych, po mniej oczywiste kwestie gospodarcze), ale nie pomijają przy tym koniecznych do wzięcia pod uwagę kosztów społecznych. W pełnej złożoności problem ten podejmują również dziennikarze redakcji biorących udział w projekcie „Spięcie” – otwartej debacie, w której prezentowane są odmienne światopoglądowo spojrzenia na przykład na kwestię sprawiedliwej transformacji energetycznej. Koniecznie sprawdźcie teksty, które w ramach „Spięcia” prześwietlają dekarbonizację zarówno w warstwie politycznej i samorządowej, jak i ekonomicznej czy społecznej. 

Kolaż Eweliny Karpowiak do a propos odchodzenia od węgla.

O tym, dlaczego rewolucja energetyczna jest nam niezbędna, opowiada z kolei dostępny na YouTubie film dokumentalny Punkt krytyczny. Energia odNowa, stworzony przed Fundację WWF. To dobry przyczynek do zapoznania się z tematem zmian klimatu i nieodzowności zaprowadzenia zmian w energetyce, przede wszystkim dla laików i sceptyków. Doskonałym uzupełnieniem dla tego dokumentu jest książka Energia dla klimatu. Jej autorzy, Joshua S. Goldstein i Staffan A. Qvist przyglądają się miejscom na Ziemi, w których paliwa kopalne już udało się zastąpić niskoemisyjnymi źródłami energii. Analizują oni nie tylko sposoby zaprowadzenia zielonej transformacji w takich krajach jak Francja, Szwecja czy Kanada, ale również jej konsekwencje ekonomiczne i ekologiczne. 

Tymczasem kolektyw reporterski Outriders pracuje właśnie nad filmem dokumentalnym o końcu górnictwa węglowego w Polsce. Premiera planowana jest na początek 2022 roku. Już dziś słuchać można ich podkastu Outriders Power o zmianach w klimacie i przemyśle, prowadzonego przez Karolinę Bacę-Pogorzelską, dziennikarkę specjalizującą się w górnictwie i energetyce. Polecam również książkę, którą Baca-Pogorzelska napisała wespół z Michałem Potockim. Czarne złoto. Wojny o węgiel z Donbasu to opowieść o najcenniejszym surowcu wschodniej Ukrainy, który stał się przedmiotem szemranych walk handlowo-politycznych. Czyta się ją jak rasowy thriller. 

Polskie zagłębie węglowe najlepiej, moim zdaniem, opisują dwa reportaże: Ballada o śpiącym lwie Agaty Listoś-Kostrzewy oraz Kajś. Opowieść o Górnym Śląsku, za którą Zbigniew Rokita (którego esej ukazał się we wrześniowym numerze „Pisma”) odebrał właśnie tegoroczną nagrodę Nike. W obu książkach temat przemysłu węglowego nie jest głównym przedmiotem refleksji, ale istotnym i ustawiającym kontekst tłem. To opowieści o śląskości i modernizacji, w których górnictwo odgrywa niezbędną rolę. „Gdyby za węglem nie szło szczęście i nieszczęście miasta” – pisze Listoś-Kostrzewa. Aż ma się ochotę dopisać: „i nieszczęście całej planety”. Oby tylko możliwe do powstrzymania. 

rysunki Ewelina Karpowiak


Podcastu À propos, który jest rozwiniętą wersją felietonu, możesz słuchać w kanale „Pismo do słuchania”. Publikujemy tu wybrane nagrania tekstów z miesięcznika, poezję, podcasty z cyklu Premiera PismaJak naprawić przyszłość?, prowadzony przez Barbarę Sowę, Wiersz na poniedziałek autorstwa Magdaleny Kicińskiej oraz Śledztwo Pisma.

Znajdziesz nas również w swoich ulubionych aplikacjach podcastowych:

 Google Podcasts

 Spotify

 Apple Podcasts

 Lecton

 Audioteka

 Soundcloud

Grafika kierująca do spisu treści listopadowego numeru Pisma.

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

-

-

-

  • -
ZAPISZ
USTAW PRĘDKOŚĆ ODTWARZANIA
0,75X
1,00X
1,25X
1,50X
00:00
50:00