Twój dostęp nie jest aktywny. Skorzystaj z oferty i zapewnij sobie dostęp do wszystkich treści.


Przeczytaj i słuchaj bez ograniczeń. Zaloguj się lub skorzystaj z naszej oferty

Rzecz gustu

Kulturalny planer 08/2025

Co miesiąc wyrwę kartkę ze swojego planera i wrzucę ją online jako zapowiedź najciekawszych wydarzeń kulturalnych, na które warto się wybrać niebawem.
rysunek PAWEŁ SMARDZEWSKI

Wakacje to idealny czas na nadrobienie różnego rodzaju zaległości. Może to być powrót do rozpoczętej kilka miesięcy temu książki – tej znajdującej się na stosiku wstydu przy łóżku. Można też obejrzeć wreszcie film, który otrzymał owacje na stojąco podczas jednego z zeszłorocznych festiwali, a w międzyczasie zdążył pojawić się na platformie streamingowej (gdzie i tak przegrał wyścig o najchętniej oglądaną produkcję z randkowym reality show). 

Nie przegap: Premiera Pisma. Co nie gra z polskim sportem?

Najbardziej zachęcam was jednak do kulturalnych aktywności poza domem. Dopóki pogoda sprzyja wychodzeniu – bo jak wiadomo, widmo zdającego się trwać wieki listopada czyha za rogiem – warto wybrać się do muzeum lub galerii sztuki na wystawę (którą interesujecie się na Facebooku od maja). A jeśli zamiast cichej kontemplacji malarstwa wolicie poskakać w tłumie, przypominam, że już niedługo w Poznaniu odbędzie się BitterSweet Festival. Usłyszymy na nim między innymi Apashe, którego apteczkę przeczytacie w sierpniowym numerze.  

Więcej wydarzeń, które polecam, jak zawsze czeka na was poniżej.

Udanych wrażeń!

KINO

Bird

Gutek Film, kina studyjne w Polsce

premiera 8 sierpnia

Dwunastoletnia Bailey (w tej roli debiutująca na dużym ekranie Nykiya Adams) spędza samotnie dni, włócząc się bez celu po rodzinnym mieście w hrabstwie Kent. Bohaterkę poznajemy w momencie, gdy jej ojciec – emocjonalnie niedostępny i skupiony na sobie Bug (Barry Keoghan) – informuje ją o zbliżającym się ślubie z nową partnerką. W geście buntu Bailey nie wraca na noc do domu. Zasypia na polu, gdzie o świcie poznaje tajemniczego Birda (Franz Rogowski), outsidera, który przybył do miasta w poszukiwaniu dawno utraconej rodziny. Owo przypadkowe spotkanie da początek wspólnej przygodzie, a ta zmieni ich dotychczasowe postrzeganie rzeczywistości.

Najnowszy film Andrei Arnold to czuła opowieść o trudach dorastania w patchworkowych rodzinach klasy robotniczej oraz o nieobecnych dorosłych i dzieciach zmuszonych do przejęcia roli opiekunów. To także historia o przyjaźni, która napawa nadzieją i czyni codzienność choć odrobinę znośniejszą. Bird przypomina prozę Douglasa Stuarta, tylko wzbogaconą o elementy realizmu magicznego i soundtrack z kawałkami Fontaines D.C., The VerveColdplay (po filmie w głowie zostaje szczególnie podniosłe Yellow).

więcej: gutekfilm.pl 

LITERATURA

14. Festiwal Literacki Sopot 

Goyki 3 Art Inkubator, Sopot

2024 sierpnia

Jeśli w te wakacje mało wam literatury (i spacerów nad Bałtykiem), koniecznie wybierzcie się na Literacki Sopot. Tegoroczna, czternasta edycja festiwalu poświęcona jest literaturze i kulturze Rumunii. Z tej okazji Trójmiasto odwiedzą uznani pisarze i pisarki – w programie znalazły się między innymi spotkania z Cătălinem Mihuleacem, Cristianem TeodorescuTatianą Țîbuleac, z którą porozmawia moja redakcyjna koleżanka Magdalena Kicińska

Oprócz tego Magda poprowadzi też z Anną Dudzińską (reportażystką radiową znaną wam chociażby z naszego audioserialu Saamowie. Wyrzut sumienia Skandynawii), audycję Ptasie Radio – w piątek 22 sierpnia od 9:00 do 12:00 na tarasie Goyki 3 Art Inkubatora. I teraz spoiler alert: Magda poprosiła swoje gościnie, aby przyniosły do studia ulubiony wiersz, Ania zaś będzie pytać rozmówców i rozmówczynie o uważność na dźwięki i wsłuchiwanie się w miasto. Dowiedziałem się też, że nie zabraknie rozmów o Saamach, Ślązakach i Kaszubach oraz o artystkach, których głos był lekceważony przez lata. Więcej nie zdradzę. Posłuchajcie sami: w Sopocie lub online na stronie festiwalu.

więcej: literackisopot.pl

SZTUKA

Karolina Jabłońska. Spanie i czuwanie 

Krupa Art Foundation, Wrocław

do 31 sierpnia 

Jej obraz Zasłanianie zdobił okładkę naszego zeszłorocznego wydania specjalnego „Wokół Dobrostanu”, z kolei o obrazie Słoiki 2024 mogliście przeczytać w tekście Zofii Płoskiej-Czartoryskiej w cyklu W ramach Pisma. Język malarski Karoliny Jabłońskiej jest ekspresyjny, często ironiczny, postaci przerysowane, a barwy intensywne i ciepłe. Na wystawie Spanie i czuwanie próżno jednak szukać charakterystycznych dla niej różów i czerwieni. Przeważają chłodne błękity, granaty i szarości, które nawiązują do tytułu ekspozycji. Wszystkie obrazy artystki prezentowane w Krupa Art Foundation powstały w trakcie pandemii i stanowią wizualny zapis tego czasu. Ze względu na lockdown zamiast do muzeów i galerii trafiły do prywatnych kolekcjonerów. Teraz po raz pierwszy prezentowane są w jednym miejscu dzięki inicjatywie Tomasza Pasieka – twórcy Collectors Foundation, nowej przestrzeni artystycznej w Warszawie, w której prace Jabłońskiej zostaną pokazane jesienią.

więcej: krupaartfoundation.pl 

SZTUKA

Ernest Cole: fotograf na wygnaniu

Państwowe Muzeum Etnograficzne, Warszawa

do 31 sierpnia

Jeśli was również zachwycił prezentowany podczas tegorocznej edycji Millennium Docs Against Gravity dokument Ernest Cole: odnaleziona legenda w reżyserii Raoula Pecka (twórcy nominowanego do Oscara filmu Nie jestem twoim murzynem, który bazuje na niedokończonym rękopisie Jamesa Baldwina), to już ostatni moment, by obejrzeć ekspozycję odnalezionych po latach negatywów z amerykańskiego okresu twórczości fotografa. Cole uciekł do USA przed panującym w RPA apartheidem. Na wygnaniu przekonał się, że w Stanach Zjednoczonych „nie było wcale lepiej: nie było wolności”. Fotografowani przez niego, w latach 1967–1972, mieszkańcy nowojorskiego Harlemu nie zostali ukazani jednak jako bierne ofiary systemowej opresji. Zdjęcia Cole’a to przede wszystkim świadectwo narodzin zbiorowej tożsamości i budowania silnej wspólnoty dzięki ruchom Black Pride i Black Power.

Podobnie jak wystawy WybielanieAfrotopie, o których pisałem w majowej odsłonie cyklu, ekspozycja prac Cole’a wpisuje się w próbę przeformułowania dotychczasowych działań Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie – fotografia nie ma ukazywać rzeczywistości z perspektywy obcego, lecz skupiać w obiektywie świat widziany oczami z wnętrza społeczności.

więcej: ethnomuseum.pl

SZTUKA

Krzysztof Marchlak. Sleeping Beauty

MOCAK, Galeria Re, Kraków

do 7 września 

Krzysztof Marchlak fotografuje drag queen w momencie przejściowym, w trakcie przygotowań do performansu. Próbuje uchwycić chwilę, w której ciało przeistacza się w dzieło sztuki, gdy zaciera się granica między tym, co męskie, a tym, co kobiece, kiedy prywatne zamienia się w publiczne. Prawdziwym celem artystycznej praktyki fotografa staje się proces transformacji, performowania płci, a nie sam występ na scenie. 

Jako dopełnienie wystawy w MOCAK-u polecam teksty z naszego archiwum: reportaż Karoliny Sulej Miłość i sztuka dragu. Orędzia matki Kasi oraz apteczkę Alaski Thunderfuck, ikony dragu, która gościła na tegorocznej edycji Malta Festival w Poznaniu.

więcej: mocak.pl

MUZYKA

Mogwai. World Tour 2025 

Progresja, Warszawa

11 września

Legendarna post-rockowa kapela świętuje właśnie 30-lecie kariery i rusza z tej okazji w światową trasą koncertową. W warszawskiej Progresji usłyszymy materiał z wydanego na początku tego roku, doskonale przyjętego 11. albumu studyjnego The Bad Fire. Tytuł krążka w szkockim slangu oznacza piekło i nawiązuje do problemów osobistych, z którymi członkowie zespołu musieli się zmierzyć po wydaniu przełomowej dla nich – pod względem komercyjnym – płyty As the Love Continues. W końcu topka brytyjskiej listy przebojów nie działa jak talizman chroniący przed stratą czy chorobą bliskich. 

Ja najbardziej czekam na otwierającą album, opartą na brzmieniu syntezatorów kompozycję God Gets You Back. Słowa śpiewane przez Barry’ego Burnsa napisała jego kilkuletnia córka, która zanim muzycy weszli do studia, zmagała się z problemami zdrowotnymi. Tak właśnie brzmi emocjonalny rollercoaster.

A jeśli mam polecić jeden kawałek na początek, niech to będzie melancholijne Take Me Somewhere Nice z wydanego w 2001 roku albumu Rock Action.

więcej: livenation.pl 

SZTUKA

Joanna Fluder. Śluz 

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa

do 19 października

Joanna Fluder w swojej praktyce artystycznej łączy surrealizm z wątkami autobiograficznymi. Jej prace opowiadają o tych, którzy funkcjonują poza głównym nurtem, żyją na własnych zasadach, próbują się umościć z dala od społecznej presji i narzuconych norm. W prywatnej mitologii artystki szczególne miejsce zajmuje ślimak, który swoim powolnym ruchem udowadnia, że nie chodzi o to, by ciągle gdzieś pędzić, lecz aby poruszać się we własnym rytmie, w wybranym przez siebie kierunku. A w razie potrzeby zawrócić albo stanąć w miejscu.

To pierwsza tak obszerna indywidualna wystawa Fluder. Zaprezentowano na niej aż 140 gwaszy na papierze i płótnie oraz parę instalacji stworzonych specjalnie dla Zachęty. Szczególnie polecam tę znajdującą się w pierwszej sali. Można jej dotknąć, usiąść lub położyć się na niej, a nawet na chwilę zamknąć oczy i pomyśleć o tym, jak cudownie jest trwać w bezruchu. 

więcej: zacheta.art.pl 

zdjęcia: materiały prasowe

Mecenasem kultury w „Piśmie” jest ORLEN Art&Science.


Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

-

-

-

  • -
ZAPISZ
USTAW PRĘDKOŚĆ ODTWARZANIA
0,75X
1,00X
1,25X
1,50X
00:00
50:00