Twój dostęp nie jest aktywny. Skorzystaj z oferty i zapewnij sobie dostęp do wszystkich treści.


Czytaj i słuchaj bez ograniczeń. Zaloguj się lub skorzystaj z naszej oferty

À propos

À propos zmiany

POSŁUCHAJ

Stwierdzenie, że tym, co najtrafniej opisuje świat, jest zmiana, pozostaje oczywistością co najmniej od czasów Heraklita. Mimo to reakcja ludzi nie uległa na przestrzeni wieków szczególnej ewolucji – zmiana wciąż budzi strach, niepokój, niechęć, lub nadzieję.

Bombardowani informacjami o ciągle przyśpieszającym postępie i coraz szybciej zachodzących zmianach (w sferach od technologii, przez pracę, po klimat), coraz częściej odczuwamy jednak w kontekście zmian lęk i niepewność. Stan ten w ostatnich miesiącach umocniła zresztą epidemia, udzielając nam lekcji z nieprzewidywalności. I choć głos na temat tego, jak bardzo zmieni się świat po pandemii, zabrał już niemal każdy publicysta, autor i naukowiec, polecam w tym kontekście opublikowaną dopiero co książkę jednego z najbardziej oryginalnych i znanych współcześnie filozofów, Slavoja Žižka. Pandemia! Covid-19 trzęsie światem to ekspresowo wydana, a przy tym ciekawa i nieoczywista diagnoza rozpoczynającego się właśnie kryzysu. Žižek w typowym dla siebie stylu, a więc z rozmachem, odwagą i słabością do popkultury, prorokuje w niej co może nadejść i jak głęboko odczujemy konsekwencje wirusa.

Jeśli jednak chcesz być na bieżąco z wiedzą na temat prognozowanych zmian nie tylko w kontekście epidemii, polecam wydawany od 2017 roku podcast The Future of Everything. Dziennikarze „The Wall Street Journal” rozmawiają w nim z naukowcami i specjalistami od technologii o tym, co najsilniej zrewolucjonizuje nasze życie w bliskiej przyszłości. Jeśli z kolei interesuje cię myślenie o nadchodzących zmianach w wymiarze bardziej społecznym i filozoficznym, polecam szczególnie dwie lektury. Po pierwsze, esej Iwana Krastewa z 2017 roku, zatytułowany Co po Europie?, w którym znany politolog diagnozuje rozdzierający współczesną Europę kryzys i projektuje, co dalej może stać się ze wspólnotą wstrząsaną populizmem i falami emigrantów. Prognoza Krastewa, daleka zarówno naiwnej utopii, jak i posępnej dystopii, każe spojrzeć na zachodzące w Europie zmiany jako coś nieuchronnego, ale niekoniecznie jednoznacznego z zapaścią. A po drugie, polecam sięgnąć po książkę Rozmowy o przyszłości. W którą stronę zmierza świat, na którą składają się syntezy wniosków na temat przyszłości z twórczości takich pisarzy i myślicieli, jak Houellebecq, Atwood, Tokarczuk, Fukuyama, Kapuściński czy Lem, oraz rozmowy na ten temat z pisarzami i naukowcami takimi jak prof. de Barbaro, Caparrós czy Zaremba Bielawski, przeprowadzone przez Katarzynę Janowską, Grzegorza Jankowicza i Michała Sowińskiego. Autorzy nie koncentrują się w nich jedynie na możliwych scenariuszach dalszego rozwoju świata, ale dostrzegają wartość również we wnikliwej diagnozie współczesności. Bo, jak podkreśla we wstępie Katarzyna Janowska, „świadomość tego, co się dzieje ze światem, to pierwszy krok do zmiany”. 

rysunki Ewelina Karpowiak

Trzymając się tego założenia, warto zdać sobie sprawę ze zmian w przeszłości, które w największym stopniu i w najbardziej nieoczywisty sposób ukształtowały naszą teraźniejszość. W tym kontekście, koncentrując się na Polsce, polecam przede wszystkim klasyczną już dziś książkę filozofa kultury Andrzeja Ledera. Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej to niezwykle oryginalne i przekonujące spojrzenie na wyparty ze zbiorowej świadomości fragment XX-wiecznej historii, który będąc pominiętym, zdaniem Ledera najsilniej wpłynął na stan świadomości dominującej dziś w Polsce klasy społecznej. Z kolei zainteresowanym obserwacjami zmian w bliższej historii, polecam książkę Delfin w malinach. Snobizmy i obyczaje ostatniej dekady, w której autorzy „Dwutygodnika” opisują rozmaite osobliwości świeżo zaliczonej do przeszłości kultury. Zjawiska te i zwyczaje, wydając się dziś jednocześnie dalekimi i sentymentalnie bliskimi, z jednej strony uświadamiają skalę oraz tempo zachodzących zmian, a z drugiej – pomagają lepiej zrozumieć teraźniejszość. Nie inaczej jest z jedną z najważniejszych zmian, jakie zaszły w ostatnich latach w Polsce – zmianą w świadomości ekologicznej – którą w wielostronny sposób opisują autorzy zgromadzeni na stronach rewelacyjnej książki O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i nieposłuszeństwo ekologiczne w Polsce. To historia procesu zmiany, która wciąż zachodzi i może okazać się przełomem na dużo szerszym poziomie – ponieważ „kryzys ekologiczny nie rozgrywa się wewnątrz systemu – jest kryzysem samego systemu”. Systemu, który rozpada się właśnie na naszych oczach. I jest najlepszym dowodem na ciągłą zmianę.

 


Podcastu À propos, który jest rozwiniętą wersją felietonu, możesz słuchać w kanale „Pismo do słuchania”. Publikujemy tu wybrane nagrania tekstów z miesięcznika, poezję, podcasty z cyklu Premiera PismaJak naprawić przyszłość?, prowadzony przez Barbarę Sowę, Wiersz na poniedziałek autorstwa Magdaleny Kicińskiej oraz Śledztwo Pisma.

Znajdziesz nas również w swoich ulubionych aplikacjach podcastowych:






Tekst ukazał się w sierpniowym numerze miesięcznika „Pismo. Magazyn opinii” (08/2020) pod tytułem Przypisy o zmianie.

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

-

-

-

  • -
ZAPISZ
USTAW PRĘDKOŚĆ ODTWARZANIA
0,75X
1,00X
1,25X
1,50X
00:00
50:00