Esej
Hayek: Freudysta z przypadku
Ekonomista zajmował się nieuświadomioną wiedzą – sam jednak nie dostrzegł, jaką rolę odgrywała ona w jego życiu.
rysunek TOMASZ KACZKOWSKI
Wersja audio
Listopad 1977 roku, Luizjana, wybrzeże Zatoki Meksykańskiej, wieczór, nadal trochę parno. Austriacki ekonomista i filozof Friedrich Hayek wszedł na pokład samolotu lecącego do Chile i zajął miejsce w pierwszej klasie. Udawał się do Valparaíso, by odebrać doktorat honoris causa , przyznany mu przez tamtejszą szkołę biznesu.
Na lotnisku w Santiago powitał go dziekan szkoły Carlos Cáceres. Pojechali samochodem na wybrzeże Pacyfiku, po drodze zatrzymali się na obiad w Casablance, w restauracji słynącej z potrawki z kurczaka. Odbili na północ, aż wreszcie dotarli do celu, czyli do Viña del Mar, nadmorskiego kurortu w regionie Valparaíso. Przez następnych kilka dni Hayek chadzał tam na długie spacery po plaży, czasami przystawał i przyglądał się kamykom porozrzucanym w piasku.
Z pozoru mogłoby się wydawać, że to typowa jesień kariery. Wybitni uczeni często podróżują po świecie i są fetowani przez rozmaite uczelnie, ale wizyta ekonomisty w Chile miała pewien dodatkowy, mroczny podtekst. Cáceres był fanem Hayeka, zasiadał też w specjalnej radzie ekspertów, powołanej przez dyktatora wojskowego Augusta Pinocheta, który cztery lata wcześniej przeprowadził brutalny zamach stanu i obalił rząd demokratycznie wybranego prezydenta socjalisty Salvadora Allendego. Kariera Cáceresa w nowym Chile rozwijała się znakomicie: w późniejszym okresie piastował stanowiska szefa banku centralnego, ministra finansów i ministra spraw wewnętrznych. Pomagał w przygotowywaniu nowej konstytucji, przyjętej w 1980 roku, która uczyniła …
Aby przeczytać ten artykuł do końca, zaloguj się lub skorzystaj z oferty.
Dostęp do tego materiału mógłby kosztować 9,99 zł. My jednak w tej cenie dajemy Ci miesięczną subskrypcję wszystkich naszych treści. Czytaj i słuchaj do woli. Zostaniesz z nami na dłużej?
Masz konto?
Zaloguj się
Cytaty z publikacji Friedricha Hayeka w tłumaczeniu Jana Dzierzgowskiego, a także z wydań: Konstytucja wolności, przeł. Janusz Stawiński, PWN 2006, oraz Wykorzystanie wiedzy w społeczeństwie, [w:] Indywidualizm i porządek ekonomiczny, przeł. Grzegorz Łuczkiewicz, Znak 1998.
Artykuł pierwotnie ukazał się w wydaniu „New Yorkera” w czerwcu 2024 roku. Copyright by Corey Robin, The New Yorker © Conde Nast.