Historia osobista
O wolności i tworzeniu w warunkach opresji
Ai Weiwei, Montemor-o-Novo, Portugalia, 6 grudnia 2022 roku.
Trzeciego kwietnia 2011 roku dopadli mnie policyjni tajniacy i na osiemdziesiąt jeden dni zniknąłem w czarnej dziurze. W odosobnieniu zacząłem rozmyślać o przeszłości, zwłaszcza o ojcu, i próbowałem sobie wyobrazić, co przeżywał, wtrącony do więzienia przez nacjonalistów osiemdziesiąt lat wcześniej.
Wersja audio
Donośny śmiech wybucha na ścieżce…
Grupka pijanych opuszcza
Śpiącą wioskę,
Hałaśliwie kroczą ku
Śpiącym polom…
Nocą, tą przejrzystą
nocą!
Fragment wiersza napisanego przez mojego ojca w więzieniu w Szanghaju w 1932.
Urodziłem się w roku 1957, osiem lat po proklamowaniu „Nowych Chin”. Mój ojciec miał wtedy czterdzieści siedem lat. Kiedy byłem dzieckiem, rzadko wspominał minione dni, bo wszystko spowijała gęsta mgła panującej narracji politycznej, a próby ustalenia faktów mogły sprowadzić nieszczęście tak potworne, że strach było o nim myśleć. Spełnianie przez Chińczyków wymagań nowego porządku poskutkowało zamieraniem życia duchowego i utratą zdolności mówienia o tym, co się naprawdę działo.
Minęło pół wieku, nim wróciłem do tego myślami. Trzeciego kwietnia 2011 roku, tuż przed wylotem ze stołecznego lotniska w Pekinie, dopadli mnie policyjni tajniacy i na osiemdziesiąt jeden dni zniknąłem w czarnej dziurze. W odosobnieniu zacząłem rozmyślać o przeszłości, zwłaszcza o ojcu, i próbowałem sobie wyobrazić, co przeżywał, wtrącony do więzienia przez nacjonalistów osiemdziesiąt lat wcześniej. Uświadomiłem sobie, jak mało wiem o jego cierpieniu i że nigdy nie interesowałem się zbytnio tym, co go spotkało.
W latach mojej młodości ideologiczna indoktrynacja kierowała na nas jaskrawe, brutalne światło, w którym nasze wspomnienia rozpływały się jak cienie. Były ciężarem, którym lepiej nie zawracać sobie głowy; ludzie szybko utracili nie tylko chęć, lecz także możność zapamiętywania. Kiedy …
Aby przeczytać ten artykuł do końca, zaloguj się lub skorzystaj z oferty.
W „Piśmie” bierzemy odpowiedzialność za słowo.
Każdy tekst przed publikacją przechodzi wielostopniowy proces redakcji i fact-checkingu. To wymaga czasu i pracy całego zespołu. Dołącz do społeczności „Pisma”. Zamów dostęp online. Istniejemy dzięki osobom takim jak Ty.
Masz konto?
Zaloguj się
Artykuł ukazał się w styczniowym wydaniu „Pisma” pod tytułem Przejrzysta noc.
Fragment pochodzi z książki Ai Weiweia Tysiąc lat radości i trosk. Wspomnienia, która w przekładzie Anny Sak ukaże się 16 lutego 2023 roku nakładem wydawnictwa Karakter.