Twój dostęp nie jest aktywny. Skorzystaj z oferty i zapewnij sobie dostęp do wszystkich treści.


Czytaj i słuchaj bez ograniczeń. Zaloguj się lub skorzystaj z naszej oferty

Rozmowa

Czy polską szkołę można zmienić od środka?

Młodzi ludzie mają inną perspektywę. Nie chcą być nami – i dobrze. Dlaczego wciąż nie umiemy tego uszanować i uczyć się od nich innego spojrzenia? Również na edukację?
rysunek PAWEŁ MILDNER
POSŁUCHAJ

Zuzanna Kowalczyk: Gdy myślałam o tym, jak was przedstawić, przyszło mi do głowy hasło power family edukacji.

Grzegorz Święch: (śmiech) Rzeczywiście tak wyszło, że wszyscy w jakimś wymiarze zajmujemy się edukacją, choć robimy to w różny sposób. Ja i Agnieszka prowadzimy fundację OFF school, w której realizujemy projekty społeczne wspierające młodzież, rodziców i nauczycieli w tych zakresach, w których nie wspiera ich polska szkoła. Organizujemy akcje społeczne, grupy wsparcia i warsztaty wzmacniające poczucie sprawczości u młodych ludzi. Zachęcamy ich do poszukiwania alternatywnych ścieżek edukacji i kariery. Pomagamy w nawigowaniu po świecie coraz szybciej zachodzących zmian, związanych choćby z klimatem, mediami, polityką. Wspieramy ich w wychodzeniu z kryzysów zdrowia psychicznego czy przełamywaniu stereotypów dotyczących edukacji i płci. Przyglądamy się temu, czego brakuje w systemie edukacji, i staramy się go na bieżąco uzupełniać.

Agnieszka Święch: Naszym ostatnim projektem jest Dom Spokojnej Młodości – sieć ekspertów i ekspertek z różnych organizacji pozarządowych, dzięki którym powstał serwis z bezpłatnymi scenariuszami lekcji. Są one przeznaczone dla uczniów i służą do samodzielnego poprowadzenia zajęć w szkołach – to buduje poczucie sprawczości, którego bardzo brakuje w dzisiejszej szkole. Chodzi nam o oddanie kawałka edukacji w ręce samych uczniów i odpowiedzialne wspieranie ich w przejmowaniu inicjatywy w ważnych dla nich tematach.

Julia Święch: Do czego i mnie zachęcali rodzice, choć moje działania są od nich niezależne. Oprócz pracy przy kampaniach społecznych w agencji Pacyfika współtworzę kanał Orientuj.się na TikToku i Instagramie. Edukujemy na tematy polityczne, rozmawiamy z politykami, opowiadamy młodym osobom o tym, dlaczego warto angażować się społecznie i chodzić na wybory.

Wasze działania łączy między innymi walka z dezinformacją i wspieranie odpowiedzialności obywatelskiej, więc nie mogę nie zacząć od tego, co wydarzyło się 20 grudnia na przecięciu naszych działek – edukacji i mediów. Zamiast wieczornego wydania wiadomości dziennikarz Marek Czyż wygłosił oświadczenie władzy przejmującej kierownictwo w Telewizji Polskiej. Powiedział między innymi, że „każdy polski obywatel, który finansuje media publiczne, ma prawo żądać od nich rzetelnej, profesjonalnej i uczciwej informacji”. Jak patrzycie na tę deklarację z perspektywy swoich praktyk zawodowych: czy da się oddzielić dziś przekaz informacyjny, w tym edukację, od polityki?

G.Ś.: I tak, i nie. Da się w tym sensie, że istnieją przykłady systemów, jak choćby ten obowiązujący w Finlandii, w których edukacja jest autonomiczna. Owszem, istnieje Ministerstwo Edukacji i Badań, które, współpracując z krajowym Urzędem do spraw Edukacji, określa cele i metody kształcenia, ale nie narzuca placówkom sposobu realizacji programu nauczania. Autonomia i elastyczność są w tym procesie bardzo istotne, bo różni są zarówno nauczyciele, jak i uczniowie. Pamiętajmy jednak, że samo upolitycznienie może mieć różny charakter – czysto techniczny, polegający na centralnym sterowaniu, jak i ideologiczny, mający na celu realizowanie interesów rządzącej partii. W Polsce mieliśmy przez ostatnie lata do czynienia z tą drugą formą. Władza próbowała wychować sobie jednostkę poprzez dostęp do treści, które uznawała za stosowne – zarówno w mediach publicznych, jak i edukacji, przepisując choćby podręczniki do historii. A to nie jest jedyna dostępna droga.

To w którą stronę, korzystając z obecnego przetasowania, dobrze byłoby skręcić?

A.Ś.: Władza nie powinna wpływać na edukację – może proponować podstawę programową, ale już nie formę jej realizacji. Podobnie media publiczne nie muszą być partyjne, ale mimo zależności od struktur władzy powinny być rzetelne. I jest to możliwe, gdy systemu doglądają z boku różnorodne organizacje pozarządowe. Ważne jest też wspieranie niezależnych mediów i współkształtowanie wpływu władzy na edukację – zarówno walką o zmiany systemowe, jak i uzupełnianiem tego systemu od zewnątrz.

To zadanie zewnętrznego wsparcia doskonale realizuje trzeci sektor, ale w ostatnim czasie działał on w wyjątkowych warunkach. Z roku na rok było nam coraz …

Aby przeczytać ten artykuł do końca, zaloguj się lub skorzystaj z oferty.

Dostęp do tego materiału mógłby kosztować 8,99 zł. My jednak w tej cenie dajemy Ci miesięczną subskrypcję wszystkich naszych treści. Czytaj i słuchaj do woli. Zostaniesz z nami na dłużej?

Agnieszka Święch – (ur. 1973), współzałożycielka fundacji OFF school, współautorka Domu Spokojnej Młodości, doradczyni zawodowa wspierająca młodzież w procesie rozwojowym, dyplomowana interwentka kryzysowa. Autorka programów rozwojowych dla młodzieży, trenerka TUS i konsultantka psychologiczna.

Grzegorz Święch – (ur. 1975), współzałożyciel i Członek Zarządu Fundacji OFF school, w której tworzy, wspiera i wdraża projekty edukacyjne potrzebne społecznie. Współtwórca Domu Spokojnej Młodości. Menedżer z ponad 25-letnim doświadczeniem poziomu executive w biznesie i organizacjach pozarządowych.

Julia Święch – (ur. 2000), kampanierka społeczna, współtwórczyni kanału Orientuj.się na TikToku i Instagramie. Twórczyni internetowa i dziennikarka. Pracowała w zespole komunikacji i produkcji przy kampaniach m.in. Wolnej Szkoły i Zuzanny Rudzińskiej-Bluszcz. Finalistka konkursu Make TikToks Contest. Ekspertka ds. pokolenia Z.

Rozmowa ukazała się w marcowym numerze „Pisma” (03/2024) pod tytułem Gdy mędrzec uczy mędrca.

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

-

-

-

  • -
ZAPISZ
USTAW PRĘDKOŚĆ ODTWARZANIA
0,75X
1,00X
1,25X
1,50X
00:00
50:00