Wybierając wydarzenia do tej odsłony planera, czułem się trochę, jakbym redagował kolumnę poświęconą urodzie w magazynie lifestylowym. Na jednej stronie polecam krem przeciwzmarszczkowy, który odmłodzi skórę twarzy przynajmniej o ćwierć wieku, a na drugiej zachwalam „starzenie się z godnością” (cokolwiek to znaczy). Cytując Brodkę: „gdzie tu sens, gdzie logika”?
Nie przegap: Premiera Pisma. Dlaczego chcemy przewidywać przyszłość?
Ale czy rzeczywiście musimy zachowywać konsekwencję w podejściu do kultury? Przecież potrzeba zgłębiania ważnych społecznie tematów nie wyklucza chęci zabawy. Jeden wieczór możemy spędzić w teatrze na filozoficznej refleksji nad śmiercią, a innego dnia dać się ponieść nostalgii na wystawie artefaktów z lat 90., bawiąc się padem. Wybór należy do was. I w porównaniu do inwazyjnych zabiegów medycyny estetycznej i działania kosmetyków z kwasem hialuronowym nie nastąpią tu reakcje alergiczne i inne nieprzewidziane skutki uboczne.
Udanych wrażeń!

SZTUKA
Arkadius. Wielkie namiętności. Konfrontacje
Centralne Muzeum Włókiennictwa, Łódź
do 27 lipca
Zaledwie dwa lata po zaprezentowaniu swojej dyplomowej kolekcji w londyńskim Central Saint Martins pochodzący z Parczewa Arkadiusz Weremczuk został uznany przez „The Independent” za jednego z czołowych twórców brytyjskiej mody, obok takich projektantów jak Alexander McQueen czy Vivienne Westwood. Od tamtego czasu ubierał największe gwiazdy, między innymi Janet Jackson, Christinę Aguilerę, Björk i Korę. W jego praktyce popkultura i queerowe kody przenikały się z symboliką sakralną i polskimi tradycjami ludowymi. Dla mnie Arkadius jest jednak przede wszystkim symbolem artystycznej odwagi i sprzeciwu wobec kapitalistycznych wartości. Po latach harówki porzucił świat wielkiej mody, który, jak przyznał w jednym z wywiadów, stał się dla niego luksusowym więzieniem. Zamieszkał w Brazylii, gdzie żyje blisko natury i zwraca jej to, co wcześniej odebrał.
Jeśli ciekawi was sylwetka samego projektanta, polecam waszej uwadze również audioserial Supernowa. Historia Arkadiusa. Jedną z jego twórczyń jest znana wam z łam „Pisma” reporterka Karolina Sulej.
więcej: cmwl.pl

TEATR
I’m Nowhere / Znikanie
STUDIO teatrgaleria, Warszawa
2 marca
Kto powinien decydować o naszej śmierci? Skoro jesteśmy odpowiedzialni za swoje życie, czy nie powinniśmy mieć wpływu na to, kiedy i jak chcemy umrzeć? Spektakl Norberta Rakowskiego, prezentowany w STUDIO w ramach obchodów 50-lecia Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu, to zachęta do refleksji nad ideą „dobrej śmierci”. Jeśli was również poruszył pokazywany niedawno w kinach film Pedra Almodóvara W pokoju obok (z wybitnymi kreacjami aktorskimi Tildy Swinton i Julainne Moore), I’m Nowhere / Znikanie może być idealną okazją do ponownego zmierzenia się z tym tabuizowanym społecznie tematem i zgłębienia moralnych dylematów związanych z samym aktem eutanazji. A także – co dla mnie najciekawsze – stać się punktem wyjścia do dyskusji o tym, czym jest godność i dlaczego wciąż tak marginalizujemy jej rolę w odchodzeniu.
więcej: teatrstudio.pl

KINO
Przechwycone
WATCH DOCS i Helsińska Fundacja Praw Człowieka, kina w całej Polsce
premiera 7 marca
Oksana Karpovych, pochodząca z Kijowa i wykształcona w Montrealu reżyserka i producentka, po rozpoczęciu pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę przez kilka miesięcy podróżowała po Ukrainie z zagranicznymi reporterami i reporterkami, dokumentując wojenne zbrodnie. Tak powstały prezentowane na ekranie obrazy zniszczonych miast i spalonych wsi. Jednak w odróżnieniu od nagrodzonych Oscarem 20 dni w Mariupolu (dokument dostępny w serwisie VOD CANAL+) w filmie Karpovych nie pada ani jeden strzał. W tle słychać jedynie przechwycone przez ukraińskie służby rozmowy telefoniczne rosyjskich żołnierzy z ich bliskimi. Dzięki temu dowiadujemy się, jak głęboko imperialistyczna propaganda zakorzeniła się w umysłach wysłanych na front mężczyzn.
W moim odczuciu w tym tkwi właśnie siła Przechwyconych. Film Karpovych, choć oszczędny w środkach, jest wiwisekcją ludzkiej psychiki, skorumpowanej przez władzę i wynaturzonej przez okrucieństwo wojny, w której zaciera się granica między prawdą a kłamstwem, rozkazem a wolną wolą. To przestroga przed tym, dokąd prowadzi obojętność.
Wypowiedzi, które usłyszycie w filmie, na długo zostaną w waszej pamięci.
więcej: watchdocs.pl

SZTUKA
Trafienie
Krupa Art Foundation, Wrocław
14 marca – 1 czerwca
Wystawa prac malarza Conrada Hübbe i artystki wizualnej Agnieszki Mastalerz ma nawiązywać do postaci Erosa i charakterystycznego dla niego dualizmu. Z mitologii dowiadujemy się, że dzierżył on dwie strzały: jedna wywoływała uczucie błogości, druga niosła destrukcję. Nie my decydujemy jednak, która z nich nas dosięgnie. Co się wydarzy, jeśli spojrzymy na miłość nie jak na ciąg romantycznych uniesień, a proces chemiczny, element determinizmu biologicznego lub narzędzie dominacji, które ma zapewnić ciągłość władzy nad dyskursem? Wchodzące ze sobą w artystyczny dialog dzieła mają być próbą przepisania powszechnie przyjętej narracji o miłości. Doświadczenie dopełni przestrzeń, w której zobaczymy ekspozycję. Wystawa odbędzie się w KAF Project Space, kameralnej sali w podziemiach galerii (tu ciekawostka: w czasach zimnej wojny miał to być schron przeciwlotniczy dla mieszkańców i mieszkanek Wrocławia).
W nawiązaniu do tematu podrzucam też kontekst literacki – przełomowy esej filozoficzno-literacki Słodko-gorzki Eros Anne Carson.
więcej: krupaartfoundation.pl

TEATR
XXXI Międzynarodowy Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych
Teatr Powszechny, Łódź
15 marca – 22 czerwca
Jeśli brakuje Wam mocnych teatralnych wrażeń, ale obawiacie się kolejnego rozczarowania, wiosną koniecznie zajrzyjcie do Teatru Powszechnego w Łodzi. Hasłem przewodnim tegorocznej edycji odbywającego się tam jednego z najstarszych festiwali teatralnych w Polsce będzie „Wspólnota?”. Dyrektorka artystyczna Ewa Pilawska celowo stawia przy tym słowie znak zapytania, zachęcając publiczność oraz twórców i twórczynie do skonfrontowania różnych wizji i poglądów na współczesny teatr.
W programie znalazły się między innymi Iwona, księżniczka Burgunda Adama Orzechowskiego (Teatr Wybrzeże w Gdańsku), Wczoraj byłaś zła na zielono Anny Augustynowicz (Teatr Dramatyczny w Warszawie), Heksy, spektakl wrocławskiego Teatru Polskiego w Podziemiu, o którym piszę więcej kilka scrollnięć dalej, a także polecany przeze mnie ostatnio Threesome/Trzy Wojciecha Grudzińskiego (koprodukcja Nowego Teatru w Warszawie i Belluard Bollwerk).
więcej: powszechny.pl

MUZYKA
Kamasi Washington. Fearless Movement Europe Tour
Stodoła, Warszawa
19 marca
Najczęściej porównywany jest do Johna Coltrane’a, Sonny’ego Rollinsa, Charlesa Lloyda czy Sun Ra. Muzyka Kamasiego Washingtona wymyka się jednak prostym klasyfikacjom. Choć saksofonista czerpie głównie z tradycji jazzowej, w jego brzmieniu słychać też wpływy klasyki, funku, hip-hopu i afrofuturyzmu. Kompozycje Amerykanina to całkowite przeciwieństwo tiktokowych trendów (i dzięki Bogu! Bo ile można słuchać muzyki pisanej na modłę algorytmów), które zdominowały współczesny przemysł muzyczny. Utwory Washingtona trwają średnio 7–8 minut, a na przesłuchanie całego albumu trzeba poświęcić niemal trzech godzin.
W warszawskiej Stodole usłyszymy materiał z najnowszej płyty Fearless Movement, inspirowanej tańcem i narodzinami jego pierwszej córki. Niech was jednak nie zmyli ta pozornie lekka tematyka – Kamasi to artysta głęboko zaangażowany. Zarówno w tekstach piosenek, klipach, jak i podczas występów na żywo wyraża on swoją czarną tożsamość i porusza tematy związane z nierównościami na tle rasowym.
A co na początek? Odpalcie na YouTubie występ z kultowej serii Tiny Desk NPR Music.
więcej: alterart.pl

TEATR
Heksy
Centrum Sztuk Performatywnych Instytutu Grotowskiego, Wrocław
21, 22, 23 marca
Przez chwilę straciłem nadzieję, że jeszcze kiedykolwiek zobaczymy na scenie Heksy. A jednak – udało się! Kontynuacji pracy nad spektaklem, który pierwotnie miał mieć swoją premierę w Teatrze Dramatycznym w Warszawie za kadencji Moniki Strzępki, podjęła się – wraz z Agnieszką Szpilą – reżyserka Monika Pęcikiewicz. Adaptacja powieści zostanie wystawiona Teatrze Polskim w Podziemiu. A skoro już o nim mowa – jako rodowity Wrocławianin i lokalny konsument popkultury (tutaj mrugam okiem do tych, którzy czytali pierwszy planer) zachęcam do bacznego obserwowania działań tej niezależnej inicjatywy artystycznej. Wszystko, co do tej pory zaprezentowali, było ciekawsze niż jakakolwiek produkcja powstała po 2016 roku w Teatrze Polskim.
więcej: teatrpolskiwpodziemiu.pl

POPKULTURA
Najntisy Forever! Popkultura w Polsce lat 90.
CK ZAMEK, Poznań
22 marca – 27 lipca
Czy w dzieciństwie ściany waszego pokoju też były obklejone plakatami z „Bravo”, a na poprawę humoru po raz czterdziesty oglądaliście Króla Lwa? Czas na wyznanie: nie płakałem, gdy umierał Mufasa, a jeśli miałbym wybierać, to zdecydowanie wolę drugą część serii (przy okazji, fun fact: wiedzieliście, że animacja była inspirowana Szekspirem? Pierwsza część czerpie z Hamleta, a druga z Romea i Julii).
Jeśli też wam tęskno do lat 90., wystawa w CK Zamek może stać się prawdziwym wehikułem czasu. Na zwiedzających będą czekać kultowe gry, kasety, komiksy i zabawki, które dziś nabierają niemal symbolicznego znaczenia. Kurator wystawy, Tomasz Żaglewski, zachęca do krytycznego namysłu nad artefaktami, ja natomiast – do sentymentalnej podróży śladami popkultury, która nadała sens dorastaniu millenialsów. I co ważne, może najważniejsze – podobno będzie można dotykać!
więcej: ckzamek.pl

MUZYKA
Benjamin Clementine. Sir Introvert and the Featherweights Tour
Palladium, Warszawa
2 kwietnia
W wieku 19 lat w poszukiwaniu inspiracji przeniósł się z Wielkiej Brytanii do Paryża. Mierzył się tam z kryzysem bezdomności i starał zarobić na życie, grając na stacjach metra covery Jamesa Browna i Niny Simone. Podczas jednego z występów dostrzegł go przedstawiciel wytwórni Ekleroschock. Tak rozpoczęła się profesjonalna kariera Clementine’a. Kilka lat później za debiutancki album At Least for Now otrzymał prestiżową Mercury Prize. W kwietniu Brytyjczyk po raz kolejny zagra w Polsce, tym razem w warszawskim Palladium w ramach trasy Sir Introvert and the Featherweights.
Najbardziej czekam na utwór I Won’t Complain. Każde jego wykonanie, które do tej pory widziałem tylko na YouTubie, przyprawia mnie o ciarki. Szczególnie polecam występ z cyklu Burberry Acoustic (muzycznego projektu modowej marki, który miał na celu promocję młodych brytyjskich twórców i twórczyń).
PS. Mam też dobrą wiadomość dla wielbicieli i wielbicielek poezji. Clementine oprócz tego, że komponuje, pisze też wiersze.
więcej: alterart.pl

MUZYKA
Hooverphonic. The Magnificent Tree. The 25th Anniversary
Cavatina Hall, Bielsko-Biała
22 kwietnia
Zaczynali od trip-hopu i shoegaze, czerpiąc inspiracje od grup takich jak Massive Attack, Portishead i Slowdive. Potem przyszedł czas na orkiestrowe aranżacje, w klimacie ścieżek dźwiękowych do filmów o Jamesie Bondzie. Był też indie pop, new romantic i jazz. Niezależnie od obranego kierunku, charakterystycznego brzmienia Hooverphonic nie da się z niczym pomylić.
W tym roku wracają do Polski, by świętować 25-lecie albumu The Magnificent Tree – to właśnie z tej płyty pochodzą hity Mad About You oraz mój ukochany Vinegar & Salt. Zespół zagra aż cztery koncerty, a dwa z nich – w Szczecinie i Wrocławiu – są już całkowicie wyprzedane. Ja wybieram się na występ w Bielsku-Białej, a tym, którzy potrzebują dodatkowej motywacji, polecam sprawdzić, jak wygląda sala koncertowa w Cavatina Hall.
PS. O tym, jak brzmi przepis na najlepszy utwór Hooverphonic przeczytacie w apteczce współzałożyciela zespołu, Alexa Calliera, którą opublikujemy w marcowym „Piśmie”.
więcej: cavatinahall.pl
zdjęcia: materiały prasowe