Reportaż
Polska się starzeje. Pytania o życie z demencją
W 2050 roku w Polsce będzie 1,2 miliona chorych na alzheimera. Czy jesteśmy na to gotowi?
rysunek JOANNA STRUTYŃSKA
Wersja audio
Na ścianie duża abstrakcja w żywych kolorach. Obok drobna historyczka sztuki w obszernym, ciemnym garniturze.
– Opowiem wam o obrazie, który nazywa się Ko ł o fortuny – mówi z uśmiechem. – Takim kołem można pokręcić, obstawić liczby i coś wygrać albo przegrać. Z czym wam się kojarzy koło fortuny?
Wrzesień 2023 roku. Jesteśmy w dziewiętnastowiecznej neorenesansowej willi Theodora Sixta w Bielsku-Białej, mieści się tu Galeria Bielska BWA. W przestronnych, zabytkowych wnętrzach szóstka podopiecznych Środowiskowego Domu Samopomocy dla Osób z Chorobą Alzheimera uczestniczy w warsztatach sztuki. Są wśród nich emerytowana nauczycielka, krawcowa, pracownica administracji, pracownik narzędziowni i spawacz z byłej Fabryki Samochodów Małolitrażowych.
Wpływ sztuki na osoby z demencją badany jest na świecie od lat. Mózg nie lubi rutyny. Potrzebuje bodźców, a sztuka mu to zapewnia. W 2017 roku naukowcy z Uniwersytetu Goethego we Frankfurcie nad Menem opublikowali wyniki badań przeprowadzonych wraz z Instytutem Sztuki Städel, które wykazały, że kontakt ze sztuką korzystnie wpływa na samopoczucie osób z demencją.
Paweł Boguszewski, neurobiolog z Instytutu Biologii Doświadczalnej imienia Marcelego Nenckiego Polskiej Akademii Nauk, tłumaczy: – Kiedy obniżają się nasze zdolności poznawcze, sztuka nadal może oddziaływać na emocje, które są głębsze, bardziej pierwotne ewolucyjnie niż intelekt. Poza tym stale aktywny mózg tworzy nowe połączenia, które mogą kompensować neurony zanikające z powodu choroby otępiennej. W efekcie pomimo choroby dłużej zachowujemy sprawność umysłową.
Ala Gocka, edukatorka: – Mnie się kojarzy ze strzelnicą w wesołym miasteczku.
Waldemar: – Mnie się kojarzy ze spódnicami w zespole ludowym, jakby spojrzeć z góry.
Edukatorka: – Może się tak kojarzyć. Wszystko wiruje. Czerwony, żółty, pomarańczowy.
Krystyna: – Fioletowy też ładny.
Edukatorka: – Czy czarny kolor jest tu potrzebny?
Wanda: – Zrobili swoje, idziemy spać.
Edukatorka: – Aha, czarny oznacza, że idziemy spać? Ciekawe.
Najbardziej aktywny jest Waldemar. Wysoki, stateczny, ma ciekawe spostrzeżenia. Wanda, z półdługimi białymi włosami, w niebieskiej bluzie, niepewnie się uśmiecha i najczęściej przytakuje albo powtarza pojedyncze słowa: „ślicznie”, „najlepiej”. Ma afazję, czyli …
Aby przeczytać ten artykuł do końca, zaloguj się lub skorzystaj z oferty.
W „Piśmie” bierzemy odpowiedzialność za słowo.
Każdy tekst przed publikacją przechodzi wielostopniowy proces redakcji i fact-checkingu. To wymaga czasu i pracy całego zespołu. Dołącz do społeczności „Pisma”. Zamów dostęp online. Istniejemy dzięki osobom takim jak Ty.
Masz konto?
Zaloguj się
Poradnik Opiekun szyty na miarę można bezpłatnie pobrać ze strony Fundacji Wyspy Pamięci.
Reportaż jest częścią cyklu Polska się starzeje.
Reportaż ukazał się w czerwcowym numerze „Pisma” (06/2024) pod tytułem Ćwiczenia z pamięci.