Twój dostęp nie jest aktywny. Skorzystaj z oferty i zapewnij sobie dostęp do wszystkich treści.
Wtorkowy wieczór 15 października 2013 roku w XV-wiecznym londyńskim budynku Guildhall. Robert Macfarlane, uznany brytyjski przyrodopisarz, przedstawia laureatkę Nagrody Bookera, przy okazji wygłaszając laudację i uzasadnienie wyboru książki Wszystko, co lśni nowozelandzkiej pisarki, Eleanor Catton. Macfarlane zauważył, że jury potrzebowało niecałych dwóch godzin, by podjąć decyzję, do kogo trafi nagroda, chociaż „jej lektura to ogromna inwestycja”, bo powieść Catton liczy 936 stron (polskie wydanie, bo angielskie zaledwie skromne 832 strony), ale jak przyznał, „wracaliśmy do niej trzy razy, zagłębiliśmy się w nią, a plony, jakie oferowała przy każdym nowym czytaniu, były niezwykłe”.
Obiecująca młoda pisarka w jednej chwili zaczęła być nazywana fenomenem. „Nie było wcześniej takiej powieści” – powiedział jeden z jurorów, krytyk literacki Stuart Kelly. Na pewno Wszystko, co lśni bije kilka rekordów jednocześnie, ale jest też końcem pewnej epoki. Po pierwsze, 28-letnia Nowozelandka jest najmłodszą laureatką w historii nagrody. Po drugie, jej powieść jest najdłuższą, jaka została nagrodzona. Po trzecie wreszcie, jest drugą Nowozelandką w historii z Bookerem na koncie. I jak sama powiedziała w wywiadzie, na pewno astrologia (obecna we Wszystko, co lśni – decyduje o losach bohaterów powieści, o czym za chwilę) miała wpływ na to zwycięstwo, gdyż dokładnie 28 lat wcześniej inna nowozelandzka pisarka otrzymała Bookera (Catton, odbierając nagrodę, także miała 28 lat – przypadek?). Liczba 28 jest również ważna w astrologii, gdyż jak stwierdziła w jednym z wywiadów pisarka, „tyle czasu potrzebuje Saturn, by okrążyć Ziemię”.
Wspomniałam, że rok 2013 był też końcem pewnej epoki, ponieważ dotąd przy ogłaszaniu nominacji byli brani pod uwagę jedynie twórcy ze Wspólnoty Narodów (państw, które należały do brytyjskiego imperium kolonialnego) i Irlandii. W 2014 roku zainaugurowano oddzielną Międzynarodową Nagrodę Bookera – dla twórców, których książki zostały przetłumaczone z języka rodzimego na angielski. Jej laureatką jest między innymi noblistka Olga Tokarczuk, która otrzymała nagrodę w 2018 roku.
Eleanor Catton
(ur. 1985), nowozelandzka pisarka. Autorka powieści: Próba (2008), Wszystko, co lśni (2013), za którą otrzymała Nagrodę Bookera, oraz Las Birnamski (2023)
Ale wróćmy do pamiętnego wtorkowego wieczoru. Wszystko, co lśni jest majstersztykiem o wyjątkowej konstrukcji. Powieść nie tylko została rozpisana na 12 rozdziałów, zgodnie z liczbą znaków zodiaku; jest też precyzyjnie obmyślona matematycznie – dla przykładu każdy kolejny rozdział jest niemal o połowę krótszy od poprzedniego (polskie tłumaczenie nieco to zaburza), długość rozdziałów odpowiada zmieniającym się fazom Księżyca. A na wydarzenia opisane przez Catton, losy jej bohaterów i ich zachowanie …