Twój dostęp nie jest aktywny. Skorzystaj z oferty i zapewnij sobie dostęp do wszystkich treści.


Czytaj i słuchaj bez ograniczeń. Zaloguj się lub skorzystaj z naszej oferty

Apteczka

Katarzyna Ryrych. Podążając za młodym czytelnikiem

POSŁUCHAJ

Moja apteczka stale się powiększa. Trafiają do niej książki, które ostatnio zrobiły na mnie wrażenie, utwory, jakie podsunął mi Spotify, oraz najróżniejsze historie zasłyszane w trakcie spacerów z moim młodym berneńczykiem po Osiedlu Oficerskim w Krakowie, gdzie od wielu lat mieszkam.

Dostęp online
Czytaj i słuchaj bez ograniczeń. Kup

Trzymam w niej również gitary: elektryczną, akustyczną i trzy klasyczne. Sięgam po nie spontanicznie, gdy najdzie mnie ochota, by się muzycznie wyładować. Czasem robię to tylko po to, by poczuć struny pod palcami i nie zapomnieć pewnych chwytów. Często przy tym śpiewam. Już w dzieciństwie odkryłam, że śpiew sprawia mi ogromną radość, gdy bawiłam się, wykorzystując echo na klatce schodowej w moim bloku na Nowej Hucie.

Katarzyna Ryrych

(ur. 1959), pisarka, malarka, tłumaczka z języka angielskiego. Zadebiutowała w 1981 roku tomikiem poezji Zapiski pewnej hipiski. Od tamtej pory wydała kilkanaście książek dla młodzieży i dorosłych. Ma dwóch synów. Mieszka w Krakowie. Latem ucieka na wieś, skąd wyganiają ją pierwsze przymrozki.

Muzycznie nie jestem zbyt wybredna. Słucham klasyki – Beethovena i Chopina, ale nie stronię też od polskiego rapu w wykonaniu Słonia czy Maty. Muzykę traktuję jak dopalacz podczas pracy nad książką. Każdej z nich towarzyszy inna playlista. Mam tendencję do zapętlania jednego kawałka do znudzenia, aż mój mąż mówi, że ma już dość, i błaga mnie, bym przestała go katować. Kiedy pisałam Króla, towarzyszył mi utwór Jak zapomnieć Jeden Osiem L. Od tej pory już zawsze będzie kojarzył mi się z szarymi podwórkami i blokowiskiem, gdzie musiał się przeprowadzić bohater mojej powieści wraz z rodziną. Bachor nierozerwalnie łączy się dla mnie z When the Smoke Is Going Down Scorpionsów, a moja ostatnia książka – Zupełnie inna bajka – z Annabel Goldfrappu. Czasem jest coś takiego w bitach, melodii czy tekście, co sprawia, że dany utwór zostaje ze mną na dłużej.

Podobnie mam z książkami, które później znajdują swoje miejsce w apteczce. Musi między nami zaiskrzyć. Tak było między innymi z Bohumilem Hrabalem i Otą Pavlem. Cenię ich za humor, dystans do świata i bliskie mi podejście do budowania fabuły. Niedawno zachwyciłam się Tūlą, nostalgiczną powieścią litewskiego poety i prozaika Jurgisa Kunčinasa o miłości włóczęgi i dziewczyny z dobrego domu, rozgrywającą się w Wilnie lat 80. ubiegłego stulecia. Ta lektura była dla mnie podróżą sentymentalną. Przeżywałam ją z perspektywy flanerki – wracałam wspomnieniami do miejsc, które odwiedziłam, zwiedzając to miasto wiele lat temu.

Niektóre ważne dla mnie dzieła z czasem tracą na znaczeniu. Tak było na przykład z Wojną i pokojem Lwa Tołstoja, którą kiedyś traktowałam jako jedną z najważniejszych dla mnie książek. Dziś mam do niej stosunek raczej ambiwalentny. Zrozumiałam, że każde uwznioślanie wojny, nadawanie jej szczególnego znaczenia nie ma najmniejszego sensu. Wojna to krew i strach. To, co dzieje się obecnie w Ukrainie, wszystkim o tym przypomniało.

Kiedy pracuję nad książką, sam proces pisania może niespodziewanie okazać się dla mnie terapeutyczny. Choć historie są fikcją, dużo jest w nich moich przemyśleń o tym, co dzieje się obecnie w świecie, i wspomnień własnych doświadczeń. Zawsze staram się też uważnie słuchać tego, czym dzielą się ze mną moi młodzi czytelnicy i czytelniczki, zrozumieć, z czym się zmagają, jakie są ich obawy i nadzieje. Nie chcę tworzyć opowieści, z którymi nie będą w stanie się utożsamić.

Książka dla dzieci powinna stać na czterech łapach i opisywać ich świat w sposób jak najbardziej zbliżony do otaczającej ich rzeczywistości. Nawet jeśli – wbrew oburzeniu niektórych – wymaga to użycia konkretnych słów, uznawanych powszechnie za niecenzuralne. Dlaczego tak dużą popularnością wciąż cieszą się książki takie jak Dzieci z dworca ZOO? Bo, choć mówią o rzeczach trudnych, złych, pokazują ułamek realnego życia. Osoba pisząca powinna umieć tak opowiedzieć historię, by do nich nie zachęcać.

Oczywiście, wymaga to trochę gimnastyki. Jeśli chciałabym napisać książkę, w której postać popełnia samobójstwo, nie będę stawiać się w pozycji osoby umoralniającej innych. Będę starała się dać czytelnikom i czytelniczkom przestrzeń do przemyśleń, pokazać mnogość perspektyw, by sami i same zrozumieli, że życie warte jest przeżycia. Nawet jeśli doszło się do ściany, wciąż można skręcić w prawo lub w lewo, a wtedy być może okaże się, że nie ciągnie się ona w nieskończoność. To dopiero daje nadzieję!

Rozmawiał Mateusz Roesler

Rysunek Sonia Dubas

Partnerem tekstu jest Fundacja Artystyczna Podróż Hestii, organizator konkursu Literacka Podróż Hestii na najlepszą polską książkę fiction dla młodych czytelników i czytelniczek.

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

-

-

-

  • -
ZAPISZ
USTAW PRĘDKOŚĆ ODTWARZANIA
0,75X
1,00X
1,25X
1,50X
00:00
50:00