Wersja audio
Żyły były raz dwie dziewczynki, dwie koleżanki, Wiera i Maria. Obie jasne, niebieskookie, z włosami jak siano, mysie futerko. Jedna chodziła do cerkwi, druga do kościoła, nikomu to nie szkodziło, nikogo nie dziwiło. Jedna była odważna, druga mniej, ale to w przyjaźni nie wadzi. Razem w polu robiły, boso tańczyły w Kupalinkę, do rana. Zimą razem siedziały na piecu, przytulone, opowiadały sobie straszne historie, o diable Horodlaku, o utopcach studziennikach i o powrotnikach. Motając lalki motanki z gałganków, lalki wieduczki z gryką w brzuszku, z wrotyczem we włosach. W lalce Wierki wstążka Marii, w lalce Marysi Wiery wstążka, jak włos, jak los. Splecione, zamotane.
Później przyszła wojna, a z nią obcy w lesie. I to wszystko przez nich. Rozplotło się, rozmotało, przecięło. I już nie było jak dawniej, wszystko się spaliło razem z tamtą chałupą, życie i przyjaźń.
Za oknem szarówka, choć to już piąta. Wstawać trzeba. Maria z trudem dźwiga się na łóżku, podpiera łokciem. Wyciąga spod kołdry nogę jedną, potem drugą, pomagając sobie rękami, bo nogi po nocy zdrętwiałe, opuchnięte fioletowo, aż błyszczą. Wsuwa pokoślawione stopy w łapcie. Łojezu, wzdycha sobie, naśladując w tym matkę, łojezu. Pod podłogą myszy harcują, dawno już przyszły z pola, teraz w drewnie chrobocą, mydło przy kranie ogryzły.
Wszystko zjedzą, objedzą do kości, w końcu nawet i belki, podwalinę, dyktę ze ścian, aż samo próchno zostanie i złoży się chałupa jak domek z kart, rozwieje na cztery wiatry, razem z dymem z komina. Trzeba będzie z Krasiukiem ugadać się, żeby podwiózł do Mrówki, tam kupić trucizny, różowej, pachnącej. Rozsypać po kątach. Żal myszy, ale nie mysi to dom, tylko ludzki. I człowiek ma w nim pierwszeństwo.
Piec jeszcze ciepły, przykro spod pierzyny wychodzić, z izby, z chałupy. Tyle dobrego, że krowa już w oborze, bo wyjątkowo chłodny wrzesień. Zwykle do zimy w polu stoją, nawet nocą, ale od lasów wilki idą, dla Krasiuka już byka poszarpały. Nawet mało co ruszyły, ot tak, dla zabawy, przez bok, po nogach, ledwie gryznęły. A po nocach wyją. Prawie ludzkim głosem, przejmująco, jakby rozum własny miały, jakby jakąś historię chciały opowiedzieć.
Łajza szczeka, braciom odpowiada, choć nawet nie chce mu się z budy wyleźć, tak sobie półpyskiem dziamga na leżąco. Może przez sen? Może mu się śnią obcy na podwórku, skrzypnięcie furtki, cień pod ścianą obórki. Może po psiemu krzyczy, że przyszli, z …
Aby przeczytać ten artykuł do końca, zaloguj się lub skorzystaj z oferty.
W „Piśmie” bierzemy odpowiedzialność za słowo.
Każdy tekst przed publikacją przechodzi wielostopniowy proces redakcji i fact-checkingu. To wymaga czasu i pracy całego zespołu. Dołącz do społeczności „Pisma”. Zamów pełen dostęp online do wszystkich treści za 8,99 zł miesięcznie. Istniejemy dzięki osobom takim jak Ty.
Masz konto?
Zaloguj się
Przy odtwarzaniu realiów wojennych korzystałam z tekstu Barbary Engelking Powiat bielski z tomu Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski (Warszawa, 2018).
Prozę w „Piśmie” wspiera Miasto Gdynia, sponsor Nagrody Literackiej GDYNIA.
