Twój dostęp nie jest aktywny. Skorzystaj z oferty i zapewnij sobie dostęp do wszystkich treści.


Czytaj i słuchaj bez ograniczeń. Zaloguj się lub skorzystaj z naszej oferty

Wokół książek

W poszukiwaniu czarnego Józia Kowalskiego

Brakuje w polskiej literaturze – i nie tylko w niej – refleksji nad czernią, zwłaszcza z perspektywy osoby czarnoskórej. Wychowałem się więc na literaturze uznającej biały kolor skóry za coś tak oczywistego, że nawet niewartego wspomnienia.
rysunek KAROLINA LUBASZKO
POSŁUCHAJ

Można właściwie powiedzieć, że ceną, jaką płaci Murzyn za przyznanie mu prawa do mówienia, jest – w dłuższej perspektywie – odkrycie, iż nie ma o czym mówić.

– James Baldwin

Oto przełom wydawniczy – a przynajmniej trend. W 2019 roku, wraz z ukazaniem się Zapisków syna tego kraju Jamesa Baldwina – znanego amerykańskiego eseisty, powieściopisarza i dramatopisarza – w tłumaczeniu Mikołaja Denderskiego, polscy wydawcy zainteresowali się czymś, co na Zachodzie nazywane było (i prawdopodobnie wciąż jest) literaturą rasową lub „murzyńską”. (Gdy w 1956 roku Baldwin przywiózł z Paryża Mojego Giovanniego – który miał stać się jedną z jego najbardziej znanych powieści – wydawcy ostrzegali go, jako „młodego, murzyńskiego pisarza”, przed publikowaniem książki tak odważnie poruszającej temat homoseksualizmu). W ciągu dwóch ostatnich lat w Wydawnictwie Poznańskim doczekały się publikacji aż trzy książki Toni Morrison, w tym debiut sprzed ponad półwiecza – Najbardziej niebieskie oko i nowe tłumaczenie najsłynniejszej bodaj powieści noblistki – Umiłowanej . Podobny los spotkał brytyjską pisarkę Bernardine Evaristo , która debiutowała w 1994 roku, ale pierwsze tłumaczenie jej powieści na język polski ukazało się dwadzieścia siedem lat później. Właśnie wydano u nas jej trzecią książkę: Mr Loverman .

Dalej: Czarna skóra, białe maski Frantza Fanona, jeden z kamieni węgielnych ruchu antykolonialnego, czekała prawie siedem dekad na publikację w Polsce. Angela Davis i jej niezbędna dla współczesnego czarnego feminizmu oraz w ogóle zrozumienia relacji między rasą, płcią a klasą społeczną Kobiety, rasa, klasa z 1981 roku – została wydana w zeszłym roku przez Karakter. Pierwsza część autobiografii Mayi Angelou, Wiem, dlaczego w klatce śpiewa ptak , doczekała się wznowienia. Esej Między światem a mną Ta-Nehisi Coatesa (nazywany czasem współczesną wersją Następnym razem pożar Baldwina) ukazał się w 2021 roku. Abdulrazak Gurnah musiał, co prawda, zostać laureatem literackiej Nagrody Nobla, aby doczekać się polskiego tłumaczenia, ale jego Raj właśnie pojawił się w księgarniach, a zaraz po Noblu – jego debiut: Powróceni .

Mało? Nagłe zainteresowanie czarnym pisarstwem nie ominęło również debiutantki – w czerwcu 2023 roku polski czytelnik dostał do rąk Przyjęcie Natashy Brown. Jeśli wziąć pod uwagę także Afropejczyków. Zapiski z czarnej Europy Johny’ego Pittsa czy rodzimą Odejdź . Rzecz o polskim rasizmie Agnieszki …

Aby przeczytać ten artykuł do końca, zaloguj się lub skorzystaj z oferty.

Dostęp do tego materiału mógłby kosztować 8,99 zł. My jednak w tej cenie dajemy Ci miesięczną subskrypcję wszystkich naszych treści. Czytaj i słuchaj do woli. Zostaniesz z nami na dłużej?

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OSOBA OTRZYMA DOSTĘP DO MATERIAŁU PISMA.

-

-

-

  • -
ZAPISZ
USTAW PRĘDKOŚĆ ODTWARZANIA
0,75X
1,00X
1,25X
1,50X
00:00
50:00