Twój dostęp nie jest aktywny. Skorzystaj z oferty i zapewnij sobie dostęp do wszystkich treści.


Czytaj i słuchaj bez ograniczeń. Zaloguj się lub skorzystaj z naszej oferty

Esej

Plus elektryfikacja

kadr z filmu AGNIESZKI POLSKIEJ Plan Tysiącletni
Warto dziś przywołać zapomniane doświadczenia i demokratyczne eksperymenty z czasów PRL. Mogą one pomóc przestawić na inne tory dyskusję o kryzysie klimatycznym i konieczności transformacji energetycznej.
POSŁUCHAJ

Nieodłącznym aspektem modernizacji jest rewolucja technologiczna. Modernizacja od swych oświeceniowych narodzin stanowiła proces, w którym doniosłą rolę odgrywała technika i jej afirmacja. Widziano w niej główny czynnik postępu, wymuszający zmiany społeczne i ekonomiczne. Tak jest także dziś. W tym sensie siły wspierające projekt nowoczesności niczego się nie nauczyły z leninowskiej formuły „komunizm to władza rad plus elektryfikacja”. Fetyszyzują różne wersje drugiej jej części, zapominając zupełnie o kluczowej części pierwszej. Oświecenie zachodnioeuropejskie i dziewiętnastowieczne rewolucje ery liberalnej (1789–1848) przepełnione były wiarą w transformacyjną moc energii. Nie był to czczy wymysł, bo podstawę tego przekonania stanowiło doświadczenie angielskiej rewolucji przemysłowej. Warunkiem jej powodzenia stało się wynalezienie technologii napędu pierwszych maszyn. W przeciwnym razie ich budowa okazałaby się jedynie jałowym pomnikiem potęgi rozumu ludzkiego. Stało się inaczej, a to dzięki użyciu węgla w charakterze surowca energetycznego dla pierwszych urządzeń industrialnych. Już w połowie XVIII wieku pozwoliło to rewolucji angielskiej przezwyciężyć aporie jej chińskiej poprzedniczki z wieku XII, a przy okazji zainspirowało kolejne półtora stulecia. Pod wpływem tych wydarzeń liberalni oświeceniowcy wynaleźli to, co dziś nazywamy …

Chcesz przeczytać do końca? Wykup dostęp online

Zapewnij sobie dostęp do ulubionych tekstów, nagrań audio, a także miesięcznika w wersji na czytniki.

Wykup dostęp online

Tekst towarzyszy wystawie Agnieszki Polskiej Plan Tysiącletni w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2.07–19.09.2021, Muzeum nad Wisłą, Wybrzeże Kościuszkowskie 22, warszawa.plan1000.artmuseum.pl.

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

Newsletter

Pismo na bieżąco

Nie przegap najnowszego numeru Pisma i dodatkowych treści, jakie co miesiąc publikujemy online. Zapisz się na newsletter. Poinformujemy Cię o najnowszym numerze, podcastach i dodatkowych treściach w serwisie.

* pola obowiązkowe

SUBMIT

SPRAWDŹ SWOJĄ SKRZYNKĘ E-MAIL I POTWIERDŹ ZAPIS NA NEWSLETTER.

DZIĘKUJEMY! WKRÓTCE OTRZYMASZ NAJNOWSZE WYDANIE NASZEGO NEWSLETTERA.

Twoja rezygnacja z newslettera została zapisana.

WYŁĄCZNIE DLA OSÓB Z AKTYWNYM DOSTĘPEM ONLINE.

Zaloguj

ABY SIĘ ZAPISAĆ MUSISZ MIEĆ WYKUPIONY DOSTĘP ONLINE.

Sprawdź ofertę

-

-

-

  • -
ZAPISZ
USTAW PRĘDKOŚĆ ODTWARZANIA
0,75X
1,00X
1,25X
1,50X
00:00
50:00