-
-
Reportaż
Tanzania. Ochrona przyrody szkodzi Masajom
Jak książęta znad Zatoki Perskiej, przemysł safari i organizacje działające na rzecz ochrony przyrody wysiedlają Masajów z ostatnich skrawków ich ojczyzny w Serengeti.
-
Żart obrazkowy
Współczesny mit Syzyfa
...gaś światło...
-
Premiera Pisma
Dlaczego śmieci to nasz wspólny problem?
Wytwarzane przez nas śmieci można znaleźć już nawet na Księżycu i Marsie.
-
À propos
À propos śmieci
Na początku XXI wieku Ziemię objechała armia ludzkich figur. Wykonane ze śmieci rzeźby stanęły między innymi na placu Czerwonym w Moskwie, pustyni przed piramidami w Gizie, rynku w Brukseli i Rzymie, Wielkim Murze Chińskim
-
Esej
Czy idea degrowth jest odpowiedzią na ryzyka naszych czasów?
Entuzjaści degrowthu twierdzą, że rozwiązaniem nadchodzącej zapaści klimatycznej nie są techno-optymizm i wiara w projekty, które ładnie spinają się głównie w PowerPoincie. Nie widzą jednak, że ich pomysł jest w
-
Studium
Życie po komfortocenie: architektura dyskomfortu
Być może w architekturze rozpoczyna się właśnie epoka projektowania dyskomfortu. Warto jednak jeszcze podjąć próbę wymyślenia jej innej nazwy – może to być: epoka dobrostanu.
-
Studium
Czy powinniśmy żyć w gęstych miastach?
Chcemy tego czy nie, musimy żyć w gęstych miastach. Tylko jeszcze nie wiemy dokładnie, co to tak naprawdę znaczy.
-
Okładka
Rzeka czeka
»Pobierz okładkę lipcowego wydania „Pisma”« Nad rzekę. Tam uciekam jak najczęściej, im dalej od miasta, im bliżej wody – tym lepiej. Mam swoje ulubione rzeczki, to te małe, raczej wąskie,
-
Premiera Pisma
Jak chronić rzeki?
Co robić, by inne rzeki nie podzieliły losu Odry? O tym rozmawialiśmy w trakcie lipcowej Premiery Pisma.
-
À propos
À propos rzek
Rzeki dają nam nie tylko wodę. Płyną przez nasze życie, tak jak przez wszystkie krainy na Ziemi.
-
Studium
Dajmy rzekom spokój
Już wiemy, że sztuczna regulacja rzek kończy się ich buntem lub obumieraniem wodnych ekosystemów. Dlaczego więc wciąż stosujemy przestarzałe metody w imię wątpliwych planów rozwoju rzecznej żeglugi? Może czas zostawić
-
Studium
Czy powinniśmy wznosić nowe budynki?
Ślad ekologiczny architektury zmusi nas do ograniczenia liczby wznoszonych budynków. To zachwieje karierami wielu architektów i architektek. I już dziś doprowadza ich do furii.
-
Esej
Depresja klimatyczna to luksus
Ci i te, którzy i które mierzą się z powodzią i ogniem, nie mogą pozwolić sobie na utratę nadziei. My też nie możemy. Rebecca Solnit o potrzebie i wartości działania w obliczu katastrofy klimatycznej.
-
Strategie przetrwania
Oswojony z końcem świata
Interesują mnie mechanizmy, które nakręcają rzeczywistość. Zastanawiam się, co prowadzi do końca świata, jakie zależności mają na to wpływ - mówi w wywiadzie z cyklu „Strategie przetrwania" Tomasz Ulanowski.
-
Reportaż
Piccardowie: trzy pokolenia odkrywców
Jego dziadek pobił rekord wysokości lotu. Ojciec dotarł na dno Rowu Mariańskiego. Skoro tak, Bertrand postanowił, że również zapisze się w historii. Ben Taub pisze o psychiatrze, który podróżował balonem.
-
Portret
Yvon Chouinard: miliarder, który oddał majątek Ziemi
Założyciel Patagonii Yvon Chouinard nie mógł postąpić inaczej: po dekadach zarządzania firmą według zasad ekologicznie odpowiedzialnego biznesu przekazał ją matce Ziemi.
-
Studium
Greenwashing. Zielone pranie mózgu
W walkę z greenwashingiem powinni zaangażować się wszyscy: pracownicy firm, przedsiębiorcy, kadry zarządzające w korporacjach, decydenci, konsumenci, obywatele.
-
Komiks
Czuła architektura
Architektura znalazła nową drogę między innymi dzięki zmianie podejścia do technologii. Teraz jest to nieustanne rozmontowywanie i łączenie na nowo, jak w przypadku cyborgów.
-
Jak naprawić przyszłość?
Susza na własne życzenie?
Świat nękają rekordowe upały. Ich konsekwencją jest dotkliwa susza. Czy zabraknie nam wody? O tym porozmawiam w 25. odcinku podcastu „Jak naprawić przyszłość?”.
-
Okładka
Odnowa oblicza Ziemi
Okładka czerwcowego numeru „Pisma” autorstwa Piotra Kowalczyka zatytułowana „Odnowa oblicza Ziemi”.
-
Premiera Pisma
Jak powstrzymać ekologiczne samobójstwo?
Jak uratować przyrodę w świecie nastawionym na ciągły rozwój i eksploatację dóbr naturalnych? Posłuchaj podcastu z cyklu Premiera Pisma.
-
À propos
À propos bioróżnorodności
Chciałabyś lub chciałbyś doczytać, dosłuchać bądź dooglądać coś à propos przewodniego tematu ostatniego numeru? Przedstawiamy autorskie sugestie dla nienasyconych po lekturze, ciekawych świata i lubiących drążyć głębiej.
-
Galeria
W ramach Pisma: Qavavau Manumie
W ramach Pisma to nowy format, poprzez który chcemy poruszać ważne tematy za pomocą obrazu, oddajemy więc głos artystom i artystkom udostępniając pole dla ich wypowiedzi w ich języku: języku
-
-
Apteczka
Radek Rak. Kiedy świat się dezintegruje
Jeszcze do niedawna pytanie o zestaw obowiązkowy złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów i płyt brzmiało niewinnie. Dziś nie ma już tylko abstrakcyjnego wymiaru. Co okazuje się naprawdę ważne,
-
À propos
À propos solidarności
Jak odzyskać i zredefiniować pojęcie solidarności? Czy istnieją takie praktyki kultury, które skierowałyby nas na wzmacnianie wzajemności i empatii? W jaki sposób solidarność wpływa na (oraz jest kształtowana przez) politykę
-
À propos
À propos technosceptycyzmu
Czy technologia nas ocali, czy pogrąży? W jaki sposób nowe technologie kształtują obecny świat i w jakim stopniu oraz wymiarze będą go najpewniej kształtować w przyszłości? Czy powinniśmy się obawiać
-
Komiks
Siunjata beskidzka
Moje wspomnienie startu w kosmos zawsze wiąże się z zapachem koniczyny, kostrzewy i tymotki...
-
-
Strategie przetrwania
Czy można zmienić świat, sadząc warzywa?
Czy wspólnoty, które mogłyby uczynić świat lepszym, są możliwe? Katarzyna Kazimierowska rozmawia z Urszulą Jabłońską o wierze w utopie i działania lokalne, która może okazać się najskuteczniejszą strategią przetrwania w
-
À propos
À propos (nie)oczekiwań
Chciałabyś lub chciałbyś doczytać, dosłuchać bądź dooglądać coś à propos przewodniego tematu ostatniego numeru? Przedstawiamy autorskie sugestie dla nienasyconych po lekturze, ciekawych świata i lubiących drążyć głębiej.
-
Nie wszystko stracone
Zapiski z folderu „inne”
W cyklu „Nie wszystko stracone” przypominamy o tym, że na świecie wciąż dzieją się też piękne, dobre rzeczy.
-
Wiersz na poniedziałek
Nie będzie nas, będzie wiersz
W dzisiejszym odcinku szukam nadziei w poezji autora, którego twórczość jest nierozerwalnie związana z naturą.
-
Nie wszystko stracone
Energia spod znaku słońca, wody i ciała
W cyklu „Nie wszystko stracone” przypominamy o tym, że na świecie wciąż dzieją się też piękne, dobre rzeczy.
-
Nie wszystko stracone
Prawo do nadziei
W cyklu „Nie wszystko stracone” przypominamy o tym, że na świecie wciąż dzieją się też piękne, dobre rzeczy.
-
Reportaż
Im dalej w las, tym mniej drzew
Pogórze Przemyskie to jedno z ostatnich wyjątkowo cennych przyrodniczo miejsc w Polsce, z fragmentami niegdyś porastającej kontynent puszczy. A te wciąż znikają pod piłami, mimo że przyrodnicy i organizacje pozarządowe od kilkudziesięciu lat walczą
-
Jak naprawić przyszłość?
Recykling nie działa. Czym zastąpić plastik?
W jednym z opowiadań Olgi Tokarczuk cały ziemski plastik pożerają bakterie. Czy to zwykłe science fiction? Czym zastąpić plastik i co zrobić z miliardami ton tworzyw sztucznych, które już wyprodukowaliśmy?
-
Nie wszystko stracone
O empatii w trendach żywieniowych
W cyklu „Nie wszystko stracone” przypominamy o tym, że na świecie wciąż dzieją się też piękne, dobre rzeczy.
-
Strategie przetrwania
Nie strasz dziecka wilkiem
Ludzka chciwość i głupota są czasowo ograniczone – albo same siebie zżerają, albo po prostu przestają mieć władzę. I ta myśl to paliwo mojej upartej wiary, że jeszcze wszystko możemy
-
Studium
Klątwa białej ropy
Trwa wyścig o znalezienie stałego źródła litu, niezbędnego komponentu akumulatorów używanych w samochodach elektrycznych. Unia Europejska koncentruje się na emisji dwutlenku węgla, tymczasem litowa gorączka złota grozi dewastacją środowiska na
-
Nie wszystko stracone
Raport z miejsc pod ścisłym nadzorem
W cyklu „Nie wszystko stracone” przypominamy o tym, że na świecie wciąż dzieją się też piękne, dobre rzeczy.
-
-
-
À propos
À propos zmian klimatu
Jak powinniśmy działać w obliczu klimatycznego zagrożenia? Czy musimy pożegnać dotychczasowy komfort i przyzwyczajenia, żeby zapewnić przetrwanie kolejnym pokoleniom? Jak objąć swoją wyobraźnią tak rozległy i złożony problem, jakim są
-
Premiera Pisma
Jak być blisko natury, ale jej nie szkodzić?
Czy można obcować z naturą, podróżować odpowiedzialnie i ekologicznie? Posłuchaj podcastu z cyklu Premiera Pisma.
-
Portret
Paula Kahumbu i jej medialni wojownicy
Aby przekonać współobywateli, jak ważna jest troska o zagrożone gatunki zwierząt, kenijska ekolożka Paula Kahumbu została gwiazdą telewizji.
-
Studium
Jak czysta jest energia z wody?
Gdybyśmy zabudowali cały kraj elektrowniami wodnymi i spiętrzyli wszystkie polskie rzeki, moglibyśmy zaspokoić niecałe 8 procent zapotrzebowania na energię elektryczną.
-
Nie wszystko stracone
Kulisy współpracy człowieka z naturą
W nowym cyklu „Nie wszystko stracone” przypominamy o tym, że na świecie wciąż dzieją się też piękne, dobre rzeczy.
-
Rzecz gustu
Redakcja poleca, gdzie pójść na spacer w maju
Dla wielu z nas doświadczenie lockdownu okazało się zaproszeniem do poznania i docenienia tego, co za oknem lub zaraz za miastem. Odkrywanie pobliskich enklaw dzikiej przyrody i zażywanie tak zwanych leśnych kąpieli stało się
-
À propos
À propos kontaktu z naturą
Chciałabyś lub chciałbyś doczytać, dosłuchać bądź dooglądać coś à propos przewodniego tematu ostatniego numeru? Przedstawiamy autorskie sugestie dla nienasyconych po lekturze, ciekawych świata i lubiących drążyć głębiej.
-
Prawa człowieka
Dziedzictwo
Puszcza Białowieska to ostatni w Europie nizinny las o pierwotnym charakterze oraz sanktuarium dla wielu unikatowych gatunków roślin i zwierząt. Od ponad dekady trwa nieustannie walka organizacji pozarządowych o zachowanie jej bioróżnorodności.
-
Dziś w książce
Thoreau. Co nam daje otulenie przyrodą?
W trzecim odcinku podcastu rozmawiam z profesorem Tadeuszem Sławkiem o książce Henry’ego Davida Thoreau „Walden, czyli życie w lesie”.
-
Wyprawa po nadzieję
Czego nie wiecie o miejskich chaszczach
Pierwsza, ta dzika i „prawdziwa”, już właściwie nie istnieje. Druga powstała, bo tak chcieliśmy – zaspokaja nasze potrzeby. Trzecia – urządzona, wyładniona – ma cieszyć oko. Ale jest jeszcze czwarta.
-
-
Jeśli nie węgiel, to co?
Boom na fotowoltaikę
Przy ponad 400 tysiącach instalacji, jakie pojawiły się dotychczas na polskich domach i przy nich, panele słoneczne przestają być wyłącznie technologiczną ciekawostką.
-
-
Reportaż
Ryba umiera powoli
Każdego roku przeciętny mieszkaniec Ziemi zjada dwadzieścia kilogramów ryb, ponaddwukrotnie więcej niż w latach 60. Dla ponad trzech miliardów ludzi są one podstawowym źródłem białka.
-
Rozmowa
Nadzieja matką odważnych
Ronienie łez nad światem, który odchodzi, jest potrzebne, bo trzeba żałobę przejść, ale może bez przesady. Nie ma co zbyt długo płakać. Z Andrzejem Lederem rozmawia Justyna Dąbrowska.
-
Strategie przetrwania
Bycie ekologiem na Śląsku? Złośliwi nazywają to głupotą
Mam marzenie, że w 2030 roku zamykamy kopalnie na Śląsku, produkujemy energię ze słońca i wiatru, nasze domy ogrzewamy pompami ciepła, a po ulicach jeżdżą pojazdy elektryczne – mówi Patryk
-
Nie wszystko stracone
Odrodzenie w erze antropocenu
W nowym cyklu „Nie wszystko stracone” przypominamy o tym, że na świecie wciąż dzieją się też piękne, dobre rzeczy.
-
Wyprawa po nadzieję
Mądrość wydmy
Nic, co nie umie się zmieniać, na brzegu morskim nie przetrwa. Nawet miasto.
-
-
Wyprawa po nadzieję
Do odrodzenia niezbędna jest katastrofa
Dla leśników łamiąca drzewa nawałnica jest katastrofą. Dla lasu to szansa.
-
Jeśli nie węgiel, to co?
Czy wodór będzie paliwem przyszłości?
Wodór to idealna recepta, by ludzkość zerwała z uzależnieniem od paliw kopalnych, czyli ropy, gazu i węgla, których spalanie powoduje emisję dwutlenku węgla. Ale czy jeden pierwiastek może nas uratować
-
Portret
Jane Fonda: Rzadko się boję
Po pięćdziesięciu latach od pierwszego aresztowania Jane Fonda znów została zatrzymana przez policję za udział w proteście. Tym razem osiemdziesięciotrzyletnia gwiazda chce zmusić rząd do przeciwdziałania zmianom klimatu.
-
Od Redakcji
Pismo i Szkoła Ekopoetyki zapraszają na warsztat
Magazyn Pismo i Szkoła Ekopoetyki zapraszają na bezpłatny warsztat dla dziennikarzy o tym jak pisać i mówić o kryzysie klimatycznym i zagrożeniach z nim związanych. Spotkania online przeznaczone są dla
-
Esej
Jak pandemia zmienia ruch w miastach
Inne jezdnie są możliwe i obecny kryzys świetnie to pokazał. Nie robiąc jednak nic, zamienimy ten uliczny potencjał w rząd ślepych uliczek.
-
Reportaż
Gazowanie? To ponoć najbardziej humanitarna metoda
Świnie mają zdolności poznawcze na poziomie trzyletniego dziecka. Reagują na swoje imię, mają dobrą pamięć, budują silne więzi społeczne i uwielbiają się bawić. W zeszłym roku zabiliśmy ich w Polsce ponad 21 milionów.
-
Felieton
Rysunki z natury
Teraz wszyscy są ekoświadomi. Wszyscy są ekokrytyczni. O naturze wypada mówić przyciszonym głosem, tonem pełnym uczucia. (Tak się mówi o ofiarach). A mnie jest głupio.
-
Poezja
każdy film katastroficzny rozpoczyna scena, w której rząd ignoruje naukowca
każdy film katastroficzny rozpoczyna scena, w której rząd ignoruje znaki...
-
Jeśli nie węgiel, to co?
Czy odejście od węgla jest realne?
Ponad siedemdziesiąt procent energii elektrycznej w naszym kraju produkujemy z węgla. Jest on najbardziej emisyjnym paliwem kopalnym, ale w Polsce odchodzenie od niego idzie bardzo opornie. Dlaczego?
-
Studium
W polskich miastach mieszkają samochody
Musimy zmienić nasz sposób myślenia o miastach. Inaczej na zawsze pozostaną wielkimi parkingami, a my udusimy się w smogu.
-
Reportaż
Ostatecznie wszystkie kończą w tej samej rzeźni
W naturalnych warunkach krowa mleczna może przeżyć nawet ćwierć wieku. Na fermie sześcio-, siedmioletnie zwierzę, dojone z kilkudziesięciu litrów mleka dziennie, jest już wrakiem.
-
Poezja
Pobyt mój taki piskliwy w nieustannym głosie
To, co zasiałam: teraz boli wzeszłe przede mną.
-
Dobro wspólne
Bartnik, pszczelarz pierwotny
Piotr Piłasiewicz w ramach założonej przez siebie grupy Bractwo Bartne dba o zachowanie gatunku pszczoły środkowoeuropejskiej linii Augustowskiej. Współpracując z bartnikami z Białorusi, traktuje bartnictwo jako element wspólnego dziedzictwa narodów
-
Strategie przetrwania
Kompost to przyszłość
Bez chemii, bez przekopywania ziemi, bez agresywnej gospodarki nastawionej na ilość – tym właśnie jest permakultura. Ale czy można wyżyć ze swojego balkonu albo ogródka działkowego? Przeczytaj kolejną część cyklu
-
Esej
Wyleczmy się z kapitalizmu
Najpierw z neoliberalnego deszczu wpadliśmy pod prawicową rynnę, potem zalała nas fala pandemii. Wiele wskazuje na to, że globalna choroba na kapitalizm dotarła do punktu, z którego nie ma powrotu.
-
À propos
À propos zmiany
Chciałabyś lub chciałbyś doczytać, dosłuchać bądź dooglądać coś à propos przewodniego tematu ostatniego numeru? Przedstawiamy autorskie sugestie dla nienasyconych po lekturze, ciekawych świata i lubiących drążyć głębiej.
-
-
Żart obrazkowy
Na chwałę Matki Boskiej Zielnej!
I jeszcze kilo szpinaku poproszę!
-
Reportaż
Bóbrwatching. Jak się mają bobry w Polsce?
Największym problemem bobrów jest to, że nie wystawiają faktur, nie biorą dotacji, a od ich zbawiennej działalności nie rośnie PKB.
-
Esej Kultura
Król tygrysów jest nagi
Kiedy w serialu o samozwańczym „królu tygrysów” przewija się parada postaci, które zbudowały swoje pokręcone imperia w teorii z miłości do tygrysów, a w praktyce dla zaspokojenia swojego ego, wciąż nie jest dla nas jasne, co to
-
Studium
Gdzie dopłyną nasze śmieci?
Mimo nieustannych ostrzeżeń naukowców wciąż produkujemy zbyt dużo przedmiotów i za szybko się ich pozbywamy. Świat tonie w odpadach, a my zazwyczaj nawet się nie zastanawiamy, gdzie trafiają i co się z nimi dzieje.
-
Reportaż
Gra w śmieci po szwedzku
W jaki sposób parę niepopularnych decyzji oraz konsekwentni liderzy polityczni doprowadziło do stworzenia najbardziej logicznego systemu gospodarowania odpadami na świecie?
-
Żart obrazkowy
Przecież i tak wszystko trafi na jedną stertę...
Przecież i tak wszystko trafi na jedną stertę...
-
Żart obrazkowy
Pakujemy do siateczki?
Pakujemy do siateczki?
-
Żart obrazkowy
Nieszczęśliwe zakończenie
Czytałeś o ludziach?
-
Okładka
Znów będą wakacje
Okładka lipcowego numeru Pisma autorstwa Piotra Depty-Kleśty zatytułowana „Znów będą wakacje”.
-
Rozmowa
Trzymajmy kciuki za deszczowy lipiec
Walka z suszą powinna polegać na jak najdłuższym zatrzymywaniu wody w krajobrazie. Ona ma się przez glebę przesączać, a nie migiem płynąć do morza. Rozmowa z dr Aleksandrą Kardaś.
-
Historia osobista
Czytanie wody
Chcę biec przy ciele rzeki, żeby doświadczyć jej obecności, mieć przy boku coś, co prowadzi, daje się odkrywać, co będę mogła zmienić w opowieść.
-
Reportaż
Co czuje kura, zanim ją zjesz?
Na pudełkach jajek i paczkach filetów z piersi kurczaka widnieją soczyście zielone łąki, kłosy zboża, wiejskie chaty i szczęśliwe, czyste kury. Nieprzyjemną prawdę kryją długie, białe hale, do których niechętnie wpuszcza się gości.
-
Żart obrazkowy
Trudne pytania
Skąd się biorą śmieci?
-
Rzecz gustu
Redakcja poleca gdzie i jak podróżować w maju
Tęsknota za kontaktem z ludźmi i przyrodą oraz zwyczajną, codzienną możliwością przemieszczania się zainspirowała nas do przygotowania subiektywnego przeglądu sposobów na podróżowanie bez wychodzenia z domu.
-
Historia osobista
Synu, jak mam Ci o tym wszystkim opowiedzieć?
Wiesz, ciągle się zastanawiam, jak Ci to powiedzieć. I czy w ogóle Ci mówić. Mógłbym to przecież zostawić. Sam byś w końcu gdzieś o tym przeczytał albo ktoś by Ci powiedział. Ale to by
-
Opowiadanie
Miłość
O godzinie 5:35 rano pod koniec listopada Catherine Saumon wychodzi z kamienicy, w której mieszka, położonej przy Place Levis, w 17. dzielnicy Paryża.
-
Reportaż
Świat oddycha skrzelami
Kochamy łososia i bez skrupułów wyjadamy go do ostatniej sztuki. Z każdą kolejną nieodpowiedzialnie wyłowioną rybą podpisujemy jednak cyrograf w imieniu całego ekosystemu.
-
Apteczka
Mela Koteluk. Zaczyny i przepływy
Moja kulturalna apteczka ulega stałym przemianom. Jej podstawą jest muzyka, to w niej odnalazłam sposób na uwalnianie emocji.
-
Portret
David Attenborough. Ciekawski obserwator
Jest najbardziej uwielbianym człowiekiem w Wielkiej Brytanii, ma dziewięćdziesiąt cztery lata i status globalnej supergwiazdy. W swoich filmach długo nie zabierał głosu w dyskusji o wpływie człowieka na losy planety. Teraz bije na alarm – czy aby
-
Rozmowa
Martyna Sztaba: kapitalizm skręcił w złą stronę
Biznes stawiający wyłącznie zysk na piedestale zaprowadził świat w ślepy zaułek. Od katastrofy klimatycznej może nas uratować zrównoważony rozwój i dobre pomysły. Na przykład wtórne wykorzystanie opon samochodowych.