Esej
Niemcy: koniec ery stabilności
Kończy się era politycznej stabilności naszego zachodniego sąsiada, a tym samym – era przewidywalności głównego mocarstwa w Europie. Przyczyny są na tyle poważne, że już nie tylko przy berlińskim, ale też przy
Twój dostęp nie jest aktywny. Skorzystaj z oferty i zapewnij sobie dostęp do wszystkich treści.
Kończy się era politycznej stabilności naszego zachodniego sąsiada, a tym samym – era przewidywalności głównego mocarstwa w Europie. Przyczyny są na tyle poważne, że już nie tylko przy berlińskim, ale też przy
Z polskim systemem emerytalnym jest jak ze Szwecją w katastroficznych scenariuszach komentatorów internetowych: mimo kreślonych wizji rychłego końca wciąż istnieje. Ale czy to oznacza, że o nasze emerytury możemy być
Świat, w którym osoby z klasy średniej albo biedniejsze płacą wyższe podatki niż multimilionerzy, większości z nas wydaje się po prostu źle, niesprawiedliwie skonstruowany. To jednak zaledwie element dużo bardziej
Co dzieje się, kiedy dorośli faceci sypiają z nastolatkami.
Koalicja centrum z prawicą, a może i z częścią lewicy? Czy jednak rząd techniczny? Kiedy trzymacie ten numer w rękach, właśnie powstaje nowy rząd, który będzie decydować o kształcie Francji
Charczenie mopsów i buldogów francuskich z bliska słychać wyraźnie. Na moim osiedlu znam ich kilka. Opiekunowie przekonują, że to normalne, po prostu urok rasy. Charczą, bo się denerwują, ekscytują, bo
W ostatnich latach wzrosła jakość deepfake’owych produktów – różnica między wykreowanymi sztucznie obrazami a rzeczywistą fotografią coraz rzadziej daje się uchwycić. Niedziwne więc, że technologia, która sprawia, że w prawie
Czy dzięki inicjatywom edukacyjnym przybywa studentek na kierunkach związanych z nowymi technologiami, a dziewczynki bardziej interesują się zawodami związanymi z komputerami? Sprawdzam.
Pułapką jest ograniczenie swojego poczucia „ja” do jednej roli i uczynienie z niej niezmiennego sedna nas samych. Mogę czuć, że ważną częścią mnie jest pisanie, a jednocześnie nie redukować wizji
Irlandia Północna po raz pierwszy ma premierkę z partii republikańskiej. Chwila objęcia urzędu przez Michelle O’Neill z Sinn Féin ma historyczny wymiar. Czy jednak rzeczywiście Północ się zmienia?
Zwolenników podwyżek i obniżek podatków łączy jedno: przekonanie, że to będzie game changer. Polska gospodarka będzie zdrowsza, a na drodze rozwoju czekają nas same sukcesy. Czy na pewno?
Przed siostrzeństwem istniała wiedza – być może nietrwała i fragmentaryczna, ale pierwotna i kluczowa – macierzyństwa i córkostwa.
Czego nowa faza życia może nas nauczyć o tym, jak odnaleźć sens i cel – zanim będzie za późno.
Nasza rasa nie ma nic wspólnego z tym krajem, dlatego tak trudno znaleźć nas w statystykach zgłoszeń gwałtu, dyskryminacji w miejscu pracy i przemocy domowej.
Od dwóch lat Ukraina stawia czoła pełnoskalowej inwazji rosyjskiej, od dziesięciu – toczy wojnę na części swego terytorium. Stawką w tym konflikcie jest przetrwanie państwa i narodu. Mimo to ukraińskie
Entuzjaści degrowthu twierdzą, że rozwiązaniem nadchodzącej zapaści klimatycznej nie są techno-optymizm i wiara w projekty, które ładnie spinają się głównie w PowerPoincie. Nie widzą jednak, że ich pomysł jest w
Czy leki na depresję działają jak placebo? Odpowiedź jest nieco bardziej skomplikowana niż proste „tak” lub „nie”.
Badania wskazują na niewyjaśnione korzyści dla zdrowia płynące z jedzenia lodów. Naukowcy i naukowczynie nie bardzo chcą o tym mówić.
Opublikowania tekstu o podobnej tematyce odmówiły mi dwie polskie redakcje. Powodem odmowy miała być dbałość o dobro czytelników, którzy są miłośnikami kotów.
Sam Bankman-Fried dopiero przekroczył trzydziestkę, a już stał się jedną z najbardziej znanych postaci w globalnych finansach. Ta sława może go jednak drogo kosztować.
Zwykle dyktaturę na pewien czas zastępuje chaos. W Iraku chaos okazał się zjawiskiem trwałym, wręcz ustrojowym. Dorasta w nim pierwsze pokolenie, dla którego Saddam Husajn jest tylko abstrakcyjną postacią z
Bez wojen, ale z terroryzmem. Świecka, ale usiana meczetami. Balansująca między kryzysami a latami prosperity. Sto lat temu na gruzach Imperium Osmańskiego powstała Republika Turcji. Jej prezydentem właśnie po raz
Jeśli to fart decyduje o tym, kto znajdzie się na szczycie, to być może do postulatu większej równości szans powinniśmy dołożyć postulat większej równości efektów? Kontrowersyjne? Mniej, niż mogłoby się
Sprawa jest pilna, bo przez tę nudę wypływam ze swojego świata, a przecież muszę w nim być, to jest mój obowiązek; jestem rzeźbiarką codzienności dla osób, które kocham, i nie
Ci i te, którzy i które mierzą się z powodzią i ogniem, nie mogą pozwolić sobie na utratę nadziei. My też nie możemy. Rebecca Solnit o potrzebie i wartości działania w obliczu katastrofy klimatycznej.
Jak będzie wyglądał rynek pracy, na którym nie tylko nie mamy kontaktu ze współpracownikami, ale także z szefem, bo zarządzają nami bezosobowe algorytmy? Źle.
Czy to nie pora, by zdekolonizować zoo?
Rynek rozwoju sztucznej inteligencji przypomina nie gwiezdne, ale technologiczne wojny, których stawka – kto jako pierwszy najlepiej opanuje potencjał i zagrożenia związane z udoskonaleniem jej narzędzi – staje się z każdym dniem coraz
Doping, seksizm, częste kontuzje. Z drugiej strony – coraz większe pieniądze, lepsza technologia i uwaga całego świata. Czy e-sport ma szansę zagrozić tradycyjnym dyscyplinom? Paweł Kicman wyjaśnia, dlaczego gracz z
Argentyńczycy po ostatniej wygranej na mistrzostwach świata w piłce nożnej potwierdzili, jak ważnym elementem ich tożsamości jest futbol. I że po śmierci Diega Maradony potrzebują nowego bohatera narodowego. Lionel Messi jest dla
Pozbawiony skrzyni biegów i hamulców motocykl w kilka sekund rozpędza się do ponad stu kilometrów na godzinę. Wyścig trwa minutę, wymaga od zawodników maksymalnego skupienia, precyzji i błyskawicznych decyzji. Żużel to sport szybki
Fundamentalne dla przetrwania ludzkości kwestie wyrażają się w cichej współpracy tego, w jaki sposób świat opowiada nam kwantyfikacja, a w jaki zdolność abstrakcyjnego myślenia, snucia opowieści i dostrzegania kontekstu. Zuzanna
Kosmiczny pył układa się w obłoki i filary, skłębia z gazem, tworząc gwiezdne żłobki. Bierze udział w powstawaniu planet i galaktyk, narodzinach i śmierci ciał niebieskich. Klaudia Pieszczoch bierze pod lupę kurz.
Mogłoby się wydawać, że w Polsce nie ma żadnych szans na wprowadzenie jawności wynagrodzeń. Jesteśmy przyzwyczajeni do tego, że ludziom nie zagląda się do portfeli. W praktyce nie jest to jednak do końca
W internecie, jak nigdzie indziej, widać dwie twarze kapitalizmu: z jednej strony fantastyczny rozwój, który pozwolił wielu społecznościom, instytucjom i krajom wspiąć się na nowy etap rozwoju gospodarczego, z drugiej – fakt, że rozwój
Mamy do czynienia z rozwojem nowych, hybrydowych form komunikacji. Państwo prowadzi politykę, wchodząc w dialog z influencerami, a organizacje pozarządowe i profesjonalne redakcje wykorzystują materiały umieszczane w sieci przez amatorów. Czas
Dopóki jako architekci będziemy czuć się sprzedawcami, a nie przedstawicielami społecznie odpowiedzialnego zawodu, nie mamy szans na poważnie włączyć się w rozwiązywanie kryzysu klimatycznego. O architekturze wobec kryzysu klimatycznego i
Do lutego 2022 roku mogło się wydawać, że najgorsze już za nami. Niestety, te płonne nadzieje rozwiały fale uderzeniowe rosyjskich pocisków spadających na ukraińskie miasta. Jaka więc będzie przyszłość? Co
Warto z wyprzedzeniem zacząć się zastanawiać, jakie zagrożenia może na nas sprowadzić nowy trójwymiarowy internet. Może dzięki temu uda nam się uniknąć części szkód, zminimalizować ryzyko ich wystąpienia, a najlepiej zawczasu skierować
Nierówności – nie tylko płciowe – są fundamentem, na którym osadzona jest cała gospodarka. Wyrażane są w cenie oraz poprzez tę cenę są podtrzymywane. Reprodukuje je najdrobniejsza transakcja kupna–sprzedaży, w
Dlaczego jako wyborcy dość konsekwentnie głosujemy wbrew własnym interesom? Nie znajdziemy jednej przyczyny, nie jest to jednak powód, żeby zaniechać poszukiwań. One bowiem zachęcą nas do refleksji, dodadzą nam odwagi
Niemieccy decydenci przyznają wprost, że ich polityka zbliżenia Rosji z Zachodem przez zyskowną dla obu stron wymianę handlową poniosła porażkę w momencie rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Czy mają pomysł na przedefiniowanie nie
Przez dekady Chińska Republika Ludowa kładła podwaliny swej przyszłej potęgi, nie ściągając uwagi świata, i dopiero od kilku lat Zachód postrzega ją jako potencjalne zagrożenie. Pekin nie chce jednak wywrócić
Prawdziwe zadowolenie nie ma nic wspólnego z osiąganiem sukcesów, pieniędzmi ani z konsumpcją.
Nic dziwnego, że trudno nam osiągnąć szczęście, skoro świat jest podzielony na podzbiory, z których każdy wymaga od nas bycia kimś zupełnie innym.
Czy wobec nieuchronnego starzenia się polskiego społeczeństwa i braku rozwoju wsparcia instytucjonalnego dla osób starszych powinniśmy zwrócić się w stronę sztucznej inteligencji? Czy robot albo aplikacja zastąpią kontakt z drugim człowiekiem i
Mimo licznych afer Partia Socjalistyczna ma się w Portugalii dobrze. Musi tylko uważać na nacjonalistyczne ugrupowanie Chega, nawołujące do zmniejszenia napływu imigrantów i uchodźców oraz udowadniania portugalskości przez Portugalczyków o afrykańskim i arabskim
Otaczającym nas światem nie rządzą praktycy nieświadomie inspirowani przez nieznanych ekonomistów. Jest wręcz odwrotnie. Żyjemy w świecie, którym rządzą ekonomiści.
Korea Południowa, jeden z symboli azjatyckiego postępu, wybrała w marcu na prezydenta jawnego mizogina. Co gorsza, to właśnie antykobieca retoryka przechyliła szalę zwycięstwa na jego stronę.
Nie wiem, czy jesteśmy bardziej samotni niż sto lat temu, ale z pewnością jesteśmy samotni nieco inaczej.
Boomerzy, zoomerzy – wszystko jedno. Koncepcja pokolenia to niewłaściwy sposób patrzenia na historię społeczną.
Dyskusja o klasie średniej jest w jakimś sensie dyskusją o nas. Choć przecież wiemy, że jest to nie do końca prawda.
Kontynuacja dotychczasowego modelu koegzystencji z cudzoziemcami, zredukowanego do relacji rynkowych, to prosty przepis na społeczną katastrofę, droga prowadząca do konfliktów, gettoizacji i tworzenia całych grup obywateli drugiej kategorii.
Gdzie masz oczy! To wreszcie ma ręce i nogi! Głucha jesteś?! Jak się czujemy w naszym języku?
Świat współtworzony przez nowe technologie wymaga nazwania. Czy uda nam się stworzyć dla niego uniwersalny słownik?
Konflikty zazwyczaj nie gasną, ale ewoluują. Miejsce kosztownych działań militarnych w coraz większym stopniu zajmują siły cybernetyczne i informacyjne. To między innymi dlatego coraz powszechniejsza staje się dziś wojna hybrydowa, łącząca w sobie
„Nie macie się czego wstydzić!” – przekonuje swoich rodaków Éric Zemmour, publicysta i kandydat na prezydenta Francji. Sprawnie gra na zbiorowej nostalgii za minioną świetnością, skwapliwie upychając w szafie wypadające z niej trupy.
Do skrócenia tygodnia pracy wiedzie długa droga, którą blokują nie tylko warunki gospodarcze, ale przede wszystkim ugruntowane przez kapitalizm przekonania na temat roli pracownika i etosu pracy.
Na razie nie potrafimy w pełni zrozumieć wartości NFT. Być może jest tak jak z dziełami sztuki nowoczesnej na początku XX wieku – kupujący je nie byli pewni, czy da się na nich zarobić.
Sebastian Kurz sięgnął szczytu austriackiej polityki w wieku, w którym jego koledzy po fachu są zazwyczaj na samym początku drogi do władzy. Teraz obserwujemy jego upadek, ale dziedzictwo, które po sobie zostawia, zostanie z nami na dłużej.
Siwobrody nie wiedział, że krusząc kciukiem ściankę termitiery, burzył gmach utrwalonej przez stulecia wiedzy, która w jednym momencie okazała się zwyczajnym zabobonem.
Nie ma żadnych rzetelnych dowodów na to, że mimika twarzy odsłania prawdę o ludzkich emocjach. Ale wielkie firmy technologiczne chcą wierzyć, że jest inaczej.
Nikt nie podsumował rządów Angeli Merkel lepiej od niemieckich wyborców. Po pierwszych od zjednoczenia Niemiec wyborach do Bundestagu, w których nie kandydowała ustępująca pani kanclerz, możliwe są przynajmniej trzy koalicje. W tym pogmatwanym obrazie zawiera
Czy moje ucho zapomniało słyszeć, czy jest to mechanizm obronny w reakcji na niechciane dźwięki? A może chciało mnie wyizolować z huku, wytłumić go?
Bezalternatywna władza potrzebuje konsolidującej podstawy, pozademokratycznych, sakralnych wartości, które pozwalają zjednoczyć ludzi na bazie przeszłości, a nie teraźniejszości.
Odnosząc się do własnej biografii, najczęściej przypisujemy sobie role samodzielnych twórców sukcesu albo wygranych lub przegranych na loterii okoliczności. W ten sposób nieustannie tracimy jednak z oczu coś ważnego.
Argentyna jest trzecim krajem w Ameryce Łacińskiej – po Kubie i Urugwaju – który przyjął liberalne prawo przerywania ciąży. Argentynki walczyły o nie pół wieku.
Opowieści, które będziesz powtarzać, zostaną ubarwione przez twoje doświadczenia – a także doświadczenia osób z twojego otoczenia.
Kiedy jedziesz do resortu, właściciel musi zadbać o twoje wyżywienie, dopilnować, żeby wokół było czysto. Tutaj to my jesteśmy resortem, na usługach przyjezdnych – mówi miejski aktywista z Barcelony.
Zrozumiała od razu. „Do trzech razy sztuka” – powtórzyła kilkorgu przyjaciół, a Peterowi Perrone’owi wyznała: „Nie mam dobrego przeczucia w tej sprawie”. „Tym razem po raz pierwszy w życiu nie
Od piętnastu lat nagroda Angelus próbuje docenić literaturę ponoć gorszej części kontynentu, tradycyjnie marginalizowaną. Z jakim skutkiem?
W sprawach międzynarodowych co do niewielu kwestii mamy pewność. Poza tym, że w Jerozolimie od najmniejszej iskry może zapłonąć region, gdyż w ślad za nią pojawiają się salwy rakiet, przerażenie
Niepodległość Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu, Turkmenistanu i Uzbekistanu jest iluzoryczna. Większość z nich nadal nie może się obejść bez Rosji, a dodatkowo uzależniły się od Chin.
Warto dziś przywołać zapomniane doświadczenia i demokratyczne eksperymenty z czasów PRL. Mogą one pomóc przestawić na inne tory dyskusję o kryzysie klimatycznym i konieczności transformacji energetycznej.
Duchowość można dostrzec zarówno w mantrach, codziennej empatii, uczestnictwie w mszy, rozmowie z drugim człowiekiem, zabawie z psem, medytacji mindfulnessu, jak i długim spacerze w przyrodzie.
Igrzyska Olimpijskie w Tokio ruszają mimo wątpliwości, czy w obliczu pandemii koronawirusa w ogóle powinny się odbyć. Będą jednak zupełnie inne niż dotąd, a wprowadzane zmiany mogą zostać z nami na dłużej.
Szkoci nie ustępują i domagają się kolejnego referendum w sprawie niepodległości ich kraju. Nasuwa to pytania o to, kiedy byłby dobry czas na głosowanie i jaka ta niepodległa Szkocja miałaby być. Wreszcie, jak będzie
Niektóre platformy cyfrowe stały się tak potężne, że pod wieloma względami zaczynają przypominać państwa. Czy próby ich ujarzmienia mogą się udać?
W proteście przeciwko wojskowemu zamachowi stanu Birmańczycy wyszli na ulice. Trwające od lutego protesty ukazały zmiany, które zaszły w społeczeństwie w ciągu dekady względnego dobrobytu. Generałowie sięgnęli zaś po jedyne narzędzie, jakie znają: terror.
Podbita przez nowe technologie kultura macha atrapą doskonałości, sprzedając nam pięknie opakowane kłamstwo, że doskonałość jest możliwa.
Wojna o Górski Karabach zakończyła się zwycięstwem Azerbejdżanu i dotkliwą klęską Armenii. Spór o tę maleńką enklawę pozostał jednak nierozstrzygnięty, a kolejna wojna na Kaukazie Południowym jest wyłącznie kwestią czasu.
Na świecie jest dziś więcej filantropów niż kiedykolwiek wcześniej. Każdego roku przeznaczają dziesiątki miliardów dolarów na rozmaite szczytne cele. Dlaczego zatem nierówności ciągle rosną?
Małe nadbałtyckie państwo od lat skutecznie budowało swój wizerunek jako pioniera cyfrowej transformacji. Ekscesy nacjonalistycznych polityków to rysa na jego reputacji.
Im bardziej władza nie umie się z siebie śmiać, tym bardziej staje się śmieszna. Ale czy protest w formie śmiechu ma szansę wywalczyć jakąkolwiek trwałą zmianę?
Zamiast pozbywać się emocji z polityki, należy szukać takich sposobów pracy z nimi, aby służyły lepszej wspólnocie. Chodzi o próbę opowiedzenia rzeczywistości za pomocą empatii, czy jeśli ktoś woli, czułości.
Przeczytaj fragment książki Slavoja Žižka pod tytułem „Kłopoty w raju. Od końca historii do końca kapitalizmu”.
Żyjemy w oparach narcyzmu, oddychamy nim, jesteśmy narcyzami i wychowujemy narcyzów, jest go tyle, że stał się niedostrzegalny, i z trudem przychodzi nam zrozumienie naszego nieszczęścia.
Nadzieje na rozpoczęcie wszystkiego od nowa na sprawiedliwych zasadach. Wieszczenie, że epidemia stanie się przyczynkiem do zmniejszenia nierówności: do redystrybucji dóbr i wprowadzenia bezwarunkowego dochodu podstawowego. Czy ktoś to jeszcze
Syntetyczne ludzkie mleko może brzmieć jak science fiction, ale na taki właśnie pomysł wpadła młoda matka. Jej przedsięwzięcie postanowił wesprzeć Bill Gates. Czy karmiące matki będą mogły wkrótce liczyć na
Czy nie jest tak, że realna troska – a zatem uważność na cudze cierpienie i pomoc w cierpieniu, drobiazgowa, cierpliwa i niepodporządkowana żadnej pragmatyce – możliwa jest wyłącznie wtedy, gdy
My, liberalni kosmopolici klasy średniej, marzymy o przesiadce do klasy biznes i panicznie boimy się degradacji. W efekcie jesteśmy nigdzie: w szarej strefie pomiędzy nieziszczalnym marzeniem a paraliżującym lękiem, umacniając
Skala upadku dotychczasowych autorytetów jest dziś tak wielka nie tylko dlatego, że współczesność stworzyła doskonałe warunki do dyskredytowania i rozmywania wszelkich autorytetów. Również dlatego, że brakuje nam jakiegokolwiek porozumienia w kwestii tego, kto
Likwidacja dotacji oświatowej dla szkół niepublicznych nie sprawi, że system radykalnie się zmieni. Nierówności społeczne nie znikną jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. Ale byłby to ważny symbol opowiedzenia się za
Inne jezdnie są możliwe i obecny kryzys świetnie to pokazał. Nie robiąc jednak nic, zamienimy ten uliczny potencjał w rząd ślepych uliczek.
Demokracji potrzebujemy bezsprzecznie. Ale wybory? Niektórzy przekonują: bez nich moglibyśmy się obyć.
Call-out, czyli publiczne oskarżenie, nie jest skutecznym sposobem walki z nadużyciami seksualnymi. Ale bywa jedynym.
Podczas gdy każdego dnia tysiące ludzi umierają z powodu koronawirusa, firmy z branży technologicznej wykorzystują okazję, by zapewnić sobie jeszcze większą władzę.
Dobrze zrozumiałem. To była nienawiść; nienawidzono mnie, brzydzono się mną i pogardzano, i nie chodziło o sąsiada z naprzeciwka ani kuzyna ze strony matki, lecz o całą rasę. Byłem ofiarą czegoś irracjonalnego.
Najpierw z neoliberalnego deszczu wpadliśmy pod prawicową rynnę, potem zalała nas fala pandemii. Wiele wskazuje na to, że globalna choroba na kapitalizm dotarła do punktu, z którego nie ma powrotu.
Wywołany pandemią koronawirusa kryzys ekonomiczny stawia światowych decydentów przed pytaniem, co dalej. Jedną z najgorszych odpowiedzi będzie chęć powrotu do status quo.